18 lat obserwacji: kto był badany i jak?
W badaniu uczestniczyło 24 107 osób w wieku senioralnym (średnia wieku: 71,8 lat), które na początku obserwacji nie miały zdiagnozowanej demencji. Dane zbierano przez 18 lat w ramach amerykańskiego National Alzheimer’s Coordinating Center. Każdy z uczestników był co roku oceniany przez lekarzy w zakresie funkcji poznawczych, a także przechodził testy neuropsychologiczne.
Uczestników podzielono na cztery grupy:
- osoby zamężne/żonate,
- osoby owdowiałe,
- osoby rozwiedzione,
- osoby, które nigdy nie zawarły związku małżeńskiego.
Wyniki, które łamią stereotypy
Zebrane dane jednoznacznie pokazują, że osoby rozwiedzione oraz te, które nigdy nie były w związku małżeńskim, rzadziej zapadały na demencję niż osoby pozostające w małżeństwie.
Demencję zdiagnozowano u 20,1% wszystkich uczestników badania:
- w grupie osób pozostających w związku małżeńskim – 21,9%,
- wśród osób owdowiałych – również 21,9%,
- u rozwiedzionych – tylko 12,8%,
- u nigdy niezamężnych – 12,4%.
Nawet po uwzględnieniu czynników takich jak wiek, płeć, wykształcenie, stan zdrowia, geny czy historia chorób – różnice nadal były istotne. Ryzyko demencji w grupie rozwiedzionych było o 17% niższe niż u osób w związkach małżeńskich, a u osób nigdy niezamężnych – o 24% niższe.
Osoby, które nigdy nie zawarły związku małżeńskiego, mogą mieć niższe ryzyko rozwoju demencji w porównaniu do osób w związkach małżeńskich. Wyniki mogą wskazywać na opóźnione diagnozy u singli i singielek lub podważać założenie, że małżeństwo chroni przed demencją – napisali autorzy publikacji.
- Może Cię również zainteresować Niebieskie strefy długowieczności – 9 sposobów na dożycie 100 lat!
Skąd te różnice? Hipotezy badaczy
Naukowcy nie stwierdzili jednoznacznej przyczyny niższego ryzyka demencji u osób niebędących w związkach małżeńskich, ale wskazali kilka możliwych mechanizmów:
- Większa aktywność społeczna. Osoby samotne mogą mieć bardziej zróżnicowane i aktywne relacje towarzyskie – częściej utrzymują kontakt z przyjaciółmi, sąsiadami, angażują się w lokalne wydarzenia.
- Samodzielność i zdrowy styl życia. Samotność może sprzyjać większej samodzielności, co z kolei może stymulować mózg do aktywności poznawczej.
Osoby, które nigdy nie były w związku małżeńskim, częściej spotykają się z przyjaciółmi i sąsiadami oraz częściej podejmują zdrowsze zachowania niż osoby po ślubie. Osoby w związkach małżeńskich mają tendencję do mniejszej integracji społecznej i rzadziej angażują się w interakcje o niższej jakości w swoich sieciach niż osoby samotne. Te pozytywne aspekty dobrego samopoczucia i więzi społecznych mogą potencjalnie służyć jako czynniki ochronne przed demencją – komentuje Selin Karakose, współautorka badania.
- Zobacz również: Jak dbać o zdrowie? Oto 12 głównych zasad!
Małżeństwo a demencja: wyzwanie dla dotychczasowych założeń
Dotychczas wiele badań wskazywało, że małżeństwo sprzyja lepszemu zdrowiu – m.in. poprzez niższe ryzyko chorób serca czy dłuższą długość życia. Jednak jak zauważają autorzy publikacji, związek między stanem cywilnym, a demencją pozostawał niejednoznaczny.
To nowe badanie wnosi świeże spojrzenie – pokazuje, że bycie singlem nie tylko nie zwiększa ryzyka demencji, ale wręcz może je obniżać. Co więcej, osoby niezamężne były również rzadziej diagnozowane z chorobą Alzheimera i otępieniem z ciałami Lewy’ego, rzadziej przechodziły również z łagodnych zaburzeń poznawczych w demencję.
- Zobacz też: Lista superfoods – dla zdrowia i urody
Czy małżeństwo szkodzi mózgowi?
To zbyt daleko idący wniosek. Badanie nie dowodzi, że małżeństwo powoduje demencję – wskazuje jedynie na związek statystyczny, a nie przyczynowo-skutkowy. Należy też pamiętać, że jakość związku małżeńskiego może mieć ogromne znaczenie. Nieszczęśliwe, stresujące relacje mogą obniżać ogólny dobrostan i sprzyjać izolacji, co potencjalnie może szkodzić zdrowiu mózgu.
Z drugiej strony – nie wszyscy single żyją zdrowo i aktywnie społecznie. Wiele zależy od indywidualnych wyborów, cech osobowości, trybu życia i wsparcia społecznego.
Źródła:
- Alzheimer’s & Dementia
- Alert Medyczny
- Psychology Today
- Money Talks News.
- Science Alert
