Bariera hydrolipidowa – co to jest?
Bariera hydrolipidowa skóry to warstwa ochronna złożona głównie z wody i lipidów, która pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i nawilżenia skóry. Znajduje się na powierzchni naskórka i stanowi naturalną „tarczę” chroniącą przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak zanieczyszczenia, promieniowanie UV, bakterie czy ekstremalne warunki atmosferyczne. Odpowiada także za zatrzymywanie wilgoci w skórze, dzięki czemu skóra jest miękka, elastyczna i odpowiednio nawodniona.
Bariera hydrolipidowa składa się z sebum, czyli naturalnej wydzieliny produkowanej przez gruczoły łojowe, oraz z wody pochodzącej z potu i substancji nawilżających w skórze. W sebum obecne są lipidy – ceramidy, kwasy tłuszczowe, cholesterol – które pomagają uszczelniać przestrzenie międzykomórkowe, chroniąc przed nadmierną utratą wody. Woda natomiast pełni rolę nawodnienia powierzchni skóry, zapewniając jej gładkość i elastyczność.
Kiedy bariera hydrolipidowa jest w dobrej kondycji, skóra jest mniej podatna na podrażnienia, stany zapalne, wysuszenie i oznaki starzenia. Natomiast gdy jest naruszona lub uszkodzona, zaczyna tracić wilgoć, co prowadzi do przesuszenia, szorstkości oraz nadwrażliwości na czynniki zewnętrzne. Taka osłabiona bariera nie jest w stanie chronić skóry, co może skutkować powstawaniem zmarszczek, zaczerwienieniem, a nawet trądzikiem.
Dlaczego bariera hydrolipidowa jest tak ważna dla zdrowia skóry?
Silna bariera hydrolipidowa chroni skórę przed odwodnieniem oraz przedostawaniem się drobnoustrojów i zanieczyszczeń, które mogą powodować podrażnienia, stany zapalne i przedwczesne starzenie się skóry.
Co prowadzi do uszkodzeń i zaburzeń bariery hydrolipidowej?
Bariera hydrolipidowa skóry, choć naturalnie odporna, jest delikatna i podatna na uszkodzenia pod wpływem różnorodnych czynników. Niestety, zarówno elementy naszego stylu życia, jak i czynniki zewnętrzne mogą prowadzić do osłabienia tej warstwy skóry. Do najważniejszych przyczyn, które wpływają na zaburzenia bariery hydrolipidowej, należą:
- Stosowanie agresywnych kosmetyków – wiele popularnych produktów do pielęgnacji zawiera silne substancje myjące, takie jak SLS (Sodium Lauryl Sulfate), które usuwają nie tylko zanieczyszczenia, ale i naturalne wydzieliny skóry. Kosmetyki na bazie alkoholu także mogą nadmiernie przesuszać skórę, naruszając jej naturalną równowagę lipidową.
- Nadmierne oczyszczanie skóry – zbyt częste mycie twarzy, zwłaszcza gorącą wodą, również prowadzi do usunięcia lipidów i osłabienia bariery ochronnej. Delikatna skóra twarzy potrzebuje łagodnych kosmetyków i odpowiedniego nawilżenia, aby nie tracić wilgoci.
- Warunki atmosferyczne – ekstremalne warunki pogodowe, takie jak silny wiatr, niskie temperatury, upał, a także suche powietrze (np. zimą w ogrzewanych pomieszczeniach), mogą osłabić barierę hydrolipidową. Zmiany temperatury sprawiają, że skóra traci wilgoć szybciej, a bariery lipidowe stają się mniej skuteczne.
- Niewłaściwa dieta – spożywanie przetworzonej żywności, brak odpowiednich tłuszczów (szczególnie kwasów omega-3 i omega-6) w diecie, a także niski poziom witamin i minerałów wpływa na kondycję skóry, osłabiając jej funkcje ochronne.
- Stres i brak snu – nasza skóra odzwierciedla stan zdrowia całego organizmu. Stres i chroniczne zmęczenie wpływają na gospodarkę hormonalną, co z kolei odbija się na kondycji skóry. Wysoki poziom kortyzolu (hormonu stresu) może zaburzać produkcję sebum i prowadzić do osłabienia bariery hydrolipidowej. Koniecznie zobacz: Wpływ stresu na skórę. Czy przyspiesza jej starzenie?
- Starzenie się skóry – z wiekiem nasza skóra naturalnie traci lipidy oraz spada jej zdolność do produkcji ceramidów, prowadzi to do osłabienia bariery ochronnej. Procesy regeneracyjne skóry zwalniają, co sprawia, że bariera hydrolipidowa staje się cieńsza i mniej efektywna.
- Niewłaściwe nawyki pielęgnacyjne – codzienne nawyki, takie jak używanie zbyt gorącej wody, unikanie nawilżania czy stosowanie kosmetyków niedostosowanych do potrzeb skóry, mogą stopniowo niszczyć barierę hydrolipidową. Zbyt częste złuszczanie skóry, nawet przy użyciu peelingów enzymatycznych, może naruszyć jej delikatną strukturę.
Czym objawiają się zaburzenia i uszkodzenia?
Kiedy bariera hydrolipidowa skóry jest uszkodzona, skóra traci swoją naturalną ochronę, stając się bardziej podatna na wpływ szkodliwych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Objawy osłabienia tej warstwy ochronnej mogą być różnorodne, a ich nasilenie zależy od stopnia uszkodzenia bariery. Jakie są najczęstsze symptomy, które mogą świadczyć o zaburzeniu funkcji bariery hydrolipidowej? Otóż:
- Przesuszenie i szorstkość – gdy bariera hydrolipidowa jest uszkodzona, skóra nie potrafi zatrzymywać wilgoci, co prowadzi do jej przesuszenia. Możecie zauważyć, że skóra jest szorstka, matowa i mniej elastyczna niż zwykle.
- Wzmożona wrażliwość – skóra staje się bardziej reaktywna na dotyk, kosmetyki oraz czynniki atmosferyczne, takie jak wiatr, mróz czy słońce. Mogą pojawiać się uczucia pieczenia, zaczerwienienia oraz inne oznaki podrażnienia nawet po zastosowaniu łagodnych produktów.
- Łuszczenie się naskórka – uszkodzona bariera hydrolipidowa często prowadzi do złuszczania się skóry, szczególnie w okolicach nosa, policzków i czoła. Łuszczące się partie skóry są widoczne i trudne do zamaskowania, nawet przy użyciu kosmetyków nawilżających.
- Swędzenie – brak równowagi w warstwie hydrolipidowej może prowadzić do swędzenia skóry. To często spotykany objaw, który może nasilać się szczególnie w okresach zimowych lub przy dużej różnicy temperatur między wnętrzem a środowiskiem zewnętrznym.
- Stany zapalne i wypryski – osłabiona bariera ochronna sprawia, że skóra jest bardziej podatna na infekcje i stany zapalne, ponieważ bakterie i inne drobnoustroje mogą łatwiej przenikać do głębszych warstw skóry. Z tego powodu osoby z zaburzoną barierą hydrolipidową często zauważają nasilenie problemów skórnych, takich jak trądzik czy egzema.
- Utrata elastyczności i pojawienie się drobnych zmarszczek – kiedy skóra nie jest w stanie zatrzymać wilgoci, traci swoją sprężystość i elastyczność, co prowadzi do szybszego pojawienia się drobnych zmarszczek. Skóra zaczyna wyglądać na zmęczoną i starszą, niż wynikałoby to z wieku biologicznego.
- Zaczerwienienie i widoczne naczynka – w przypadku uszkodzenia bariery hydrolipidowej, skóra może częściej reagować zaczerwienieniem, a drobne naczynka krwionośne mogą być bardziej widoczne. Tego rodzaju objawy występują zwłaszcza u osób o delikatnej, naczynkowej cerze.
Odbudowa bariery hydrolipidowej – jak to zrobić?
Odbudowa bariery hydrolipidowej to proces wymagający cierpliwości i systematyczności, jednak efekty są tego warte. Zdrowa, zregenerowana bariera ochronna to klucz do pięknej, nawilżonej i odpornej skóry. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kroki, które pomogą Wam odbudować tę warstwę i przywrócić skórze zdrowy wygląd.
- Wybierajcie delikatne środki oczyszczające – podstawą pielęgnacji przy odbudowie bariery hydrolipidowej jest stosowanie łagodnych kosmetyków myjących. Unikajcie produktów zawierających silne detergenty, takie jak SLS (Sodium Lauryl Sulfate), które mogą naruszać naturalne lipidy skóry. Zamiast tego, sięgajcie po emulsje myjące lub olejki, które dokładnie oczyszczają skórę bez jej nadmiernego wysuszania.
- Stosujcie kosmetyki nawilżające z ceramidami, kwasami tłuszczowymi i cholesterolem – te trzy składniki są najważniejsze dla odbudowy bariery hydrolipidowej. Ceramidy, kwasy tłuszczowe i cholesterol naturalnie występują w skórze i tworzą jej ochronną warstwę lipidową. Wprowadzenie produktów z tymi składnikami do codziennej pielęgnacji pomaga wzmacniać barierę skóry i przywracać jej właściwą równowagę.
- Sięgajcie po oleje naturalne – takie jak olej jojoba, olej arganowy, olej z awokado czy olej z pestek malin, mogą wspomóc odbudowę bariery hydrolipidowej. Oleje te mają właściwości nawilżające, odżywcze i zmiękczające, a także chronią skórę przed utratą wilgoci. Najlepiej stosować je na wilgotną skórę, aby jeszcze bardziej zwiększyć ich działanie nawilżające.
- Unikajcie agresywnych zabiegów kosmetycznych – jeśli zauważacie u siebie objawy zaburzenia bariery hydrolipidowej, warto zrezygnować z peelingów mechanicznych, produktów z wysokim stężeniem kwasów oraz intensywnych zabiegów złuszczających. Skóra w takim stanie potrzebuje łagodnego podejścia i produktów wspierających regenerację, a nie dodatkowego obciążenia.
- Pamiętajcie o odpowiednim nawodnieniu – nawodnienie organizmu ma ogromny wpływ na wygląd skóry. Pijcie regularnie wodę i unikajcie nadmiaru kawy oraz napojów alkoholowych, które mogą odwodnić skórę. Możecie także wzbogacić dietę o produkty bogate w kwasy omega-3, witaminę E i witaminę A, które wspierają zdrowie skóry od wewnątrz.
- Stosujcie kremy ochronne, szczególnie zimą – zimą i w ekstremalnych warunkach pogodowych warto sięgać po kremy ochronne, które wzmacniają barierę hydrolipidową i chronią przed działaniem niskich temperatur, wiatru oraz suchego powietrza w ogrzewanych pomieszczeniach. Wybierajcie produkty, które tworzą na skórze ochronną warstwę i zapobiegają utracie wilgoci.
- Odpowiednio pielęgnujcie cerę po kąpieli – po umyciu skóry stosujcie nawilżające i odżywcze kremy, które pomogą zatrzymać wilgoć w skórze. Skóra najlepiej przyjmuje składniki aktywne, gdy jest lekko wilgotna, dlatego po kąpieli warto nałożyć kosmetyki natychmiast, aby wzmocnić ich działanie.
Źródła:
- https://www.healthline.com/health/skin-barrier
- https://reneo-cosmetics.com/articles-en/lipid-barrier/
- https://www.cetaphil.pl/porady-pielegnacyjne/bariera-hydrolipidowa-co-to-jak-ja-chronic.html
- https://www.superpharm.pl/blog/plaszcz-hydrolipidowy-skory-odbudowa-jaki-krem-kupic
