Dramatyczny wzrost zachorowań
Prof. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, zwrócił uwagę na gwałtowny wzrost liczby zachorowań na czerniaka. Jak poinformował onkolog:
W ostatnich 10 latach liczba zachorowań na czerniaka prawie się podwoiła i wynosi obecnie ok. 4 200 przypadków rocznie.
Przy czym podkreślił jednocześnie, że jest to większy wzrost niż w przypadku innych nowotworów złośliwych, takich jak rak płuca.
Prognozy na przyszłość
Eksperci przewidują, że trend ten będzie się utrzymywał. Dane z USA wskazują, że do 2040 roku czerniak może stać się tam drugim najczęstszym nowotworem. Mimo wzrostu liczby zachorowań, prof. Rutkowski zaznaczył, że w Polsce wzrosła przeżywalność osób chorych na czerniaka. Prawie 80% pacjentów w naszym kraju ma bowiem szansę na wyleczenie, a przeżywalność w przypadku przerzutowego czerniaka wynosi obecnie ponad 50%, podczas gdy jeszcze kilkanaście lat temu była to zaledwie 2%. Tak poprawa wyników nie miała dotychczas miejsca w przypadku żadnego innego nowotworu.
Nowoczesne metody leczenia
Zwiększenie przeżywalności związane jest zarówno z wcześniejszym wykrywaniem czerniaka, jak i z dostępem do nowoczesnych metod leczenia. Jak bowiem zaznacza prof. Rutkowski:
W Polsce wszystkie najistotniejsze terapie na nowotwory skóry są refundowane i dostępne. Od kwietnia 2024 roku obowiązuje pełen standard leczenia chorych na czerniaka.
W ostatnich miesiącach prowadzone są także badania nad szczepionką mRNA na czerniaka, która ma zapobiegać nawrotom choroby. Szczepionka jest spersonalizowana i indywidualnie opracowywana dla każdego pacjenta, co daje obiecujące wyniki – po 1,5 roku od podania ponad 90% pacjentów nie doświadcza nawrotu choroby.
Znaczenie profilaktyki
Eksperci podkreślają, że kluczowa jest edukacja społeczna na temat profilaktyki czerniaka. Ponieważ ochrona skóry przed oparzeniami UV, które są głównym czynnikiem ryzyka, oraz wczesne wykrywanie nowotworu mogą znacznie zwiększyć szanse na wyleczenie. Dzięki działaniom Fundacji Gwiazda Nadziei w Polsce udało się objąć edukacją na temat czerniaka ponad 1 mln uczniów.
Zagrożenia zawodowe
Tegoroczna edycja Tygodnia Świadomości Czerniaka, obchodzona pod hasłem „Chroń skórę zawodowo”, skupia się na zawodowym ryzyku zachorowania na czerniaka. Szczególnie bowiem narażeni na długotrwałą ekspozycję na promieniowanie UV są mężczyźni pracujący na zewnątrz, tacy jak:
- budowlańcy;
- rolnicy;
- osoby pracujące na wysokościach i przy remontach dróg;
- pszczelarze.
Prof. Grażyna Kamińska-Winciorek z Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach podkreśla, że większość czynników ryzyka można modyfikować poprzez:
- odpowiednią ochronę skóry kosmetykami z filtrami (minimum SPF 30+, a najlepiej 50+);
- unikanie solarium;
- noszenie odzieży przeciwsłonecznej, która ma odpowiednią liczbę splotów (od SPF 25+);
- noszenie okularów przeciwsłonecznych i kapelusza;
- regularne kontrole dermatologiczne.
Wyzwania prawne i regulacyjne
Należy tu podkreślić, że Polsce nowotwory skóry spowodowane ekspozycją na promieniowanie UV nie są klasyfikowane jako choroba zawodowa, co oznacza brak obowiązkowej opieki profilaktycznej dla pracowników narażonych na działanie promieni UV.
Natomiast w innych krajach, takich jak Australia czy Nowa Zelandia, obowiązują regulacje prawne chroniące pracowników przed promieniowaniem UV (dotyczą one m.in. odpowiedniego czasu pracy, odpowiedniej odzieży, czy kosmetyków z filtrami), co mogłoby stanowić model do naśladowania dla Polski. Więcej informacji na temat czerniaka i jego profilaktyki można uzyskać na stronie Akademii Czerniaka.
Rosnąca liczba zachorowań na czerniaka to poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia. Wzmożona edukacja, profilaktyka oraz dostęp do nowoczesnych metod leczenia są kluczowe w walce z tym nowotworem. Konieczne są także zmiany prawne, które zapewnią odpowiednią ochronę osobom narażonym na promieniowanie UV w miejscu pracy.
- Zobacz również: Krem z filtrem SPF 50 do twarzy – ranking. Sprawdź nasze wybory!
Źródło:
- https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C102741%2Ceksperci-w-ostatniej-dekadzie-niemal-dwukrotnie-wzrosla-liczba-zachorowan
- https://www.medonet.pl/narodowy-test-zdrowia-polakow/nowotwory,alarmujacy-wzrost-zachorowan-w-polsce–dwa-razy-wiecej-przypadkow-czerniaka,artykul,65098627.html
