Jelita a skóra – jaka zależność?

Mikrobiom jelita i jego rola w zdrowiu ogólnym

Jelita są zamieszkiwane przez biliony mikroorganizmów, tworzących tzw. mikrobiom jelitowy. Mikrobiom ten składa się z bakterii, wirusów, grzybów i innych mikroorganizmów, które wspólnie pełnią wiele ważnych funkcji, takich jak:

• Trawienie i absorpcja składników odżywczych – mikroorganizmy jelitowe pomagają w rozkładaniu pokarmów i wchłanianiu niezbędnych składników odżywczych.
• Produkcja witamin – bakterie jelitowe syntetyzują witaminy, takie jak witamina K i biotyna.
• Ochrona przed patogenami – zdrowy mikrobiom jelitowy pomaga w zapobieganiu infekcjom, konkurując z patogennymi mikroorganizmami.
• Regulacja układu odpornościowego – jelita odgrywają kluczową rolę w modulowaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu.

Oś jelito-skóra – o co w tym chodzi?

Oś jelito-skóra to termin opisujący złożony system komunikacji między jelitami a skórą. Związek ten jest mediowany przez układ immunologiczny, metaboliczny oraz hormonalny. Oto kilka mechanizmów, które mogą tłumaczyć tę zależność:

• Stan zapalny – zaburzenia mikrobiomu jelitowego mogą prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, który jest związany z różnymi chorobami skóry, takimi jak trądzik dorosłych, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
• Przepuszczalność jelitowa – zjawisko znane jako „nieszczelne jelito” (ang. leaky gut) pozwala toksynom i niestrawionym cząsteczkom pokarmowym przedostawać się do krwiobiegu, co może wywoływać reakcje zapalne i alergiczne na skórze.
• Hormony i neuroprzekaźniki – bakterie jelitowe wpływają na produkcję neuroprzekaźników i hormonów, takich jak kortyzol, które mogą oddziaływać na skórę.

Przykłady zależności pomiędzy zdrowiem jelit a skórą

Badania nad osiami jelito-skóra dostarczają nowych wglądów w mechanizmy, które łączą te dwa systemy. Dbając o zdrowie jelit poprzez odpowiednią dietę, suplementację probiotykami i prebiotykami, regularną aktywność fizyczną oraz zarządzanie stresem, możemy poprawić kondycję naszej skóry i ogólne zdrowie. Jakie jednak przykłady zależności jelita a skóra można wyróżnić?

• Trądzik

Trądzik jest jedną z najczęstszych chorób skóry, szczególnie wśród młodzieży. Badania pokazują, że osoby z trądzikiem często mają zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Dysbioza jelitowa, czyli zaburzenie równowagi mikroorganizmów w jelitach, może prowadzić do stanu zapalnego, który wpływa na skórę. Bakterie jelitowe mogą wpływać na produkcję hormonów i związków zapalnych, które z kolei mogą stymulować gruczoły łojowe do nadprodukcji sebum, prowadząc do zatkania porów i powstawania wyprysków.

Jak sobie pomóc?

Badania wykazały, że suplementacja probiotykami może poprawić stan skóry u osób z trądzikiem. Probiotyki pomagają przywrócić równowagę mikrobiomu jelitowego i zmniejszyć stan zapalny.

Dieta bogata w fermentowane produkty, takie jak jogurt, kefir czy kimchi, może wspierać zdrowie jelit i zmniejszać objawy trądziku.

• Łuszczyca

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, która charakteryzuje się czerwonymi, łuszczącymi się plamami na skórze. Badania sugerują, że osoby z łuszczycą mogą mieć zmieniony skład mikrobiomu jelitowego, co prowadzi do zwiększonego stanu zapalnego w organizmie. Dysbioza jelitowa może nasilać odpowiedź immunologiczną, co przyczynia się do zaostrzenia objawów łuszczycy.

Co można zrobić?

Niektóre badania wskazują również na probiotyki, które mogą mieć korzystny wpływ na łagodzenie objawów łuszczycy poprzez modulowanie układu odpornościowego.

Dodatkowo suplementacja kwasami tłuszczowymi omega-3 może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i poprawie zdrowia jelit, co z kolei może korzystnie wpływać na skórę.

• Atopowe Zapalenie Skóry (AZS)

Atopowe zapalenie skóry, znane również jako egzema, to przewlekła choroba skóry charakteryzująca się swędzeniem, zaczerwienieniem i suchością skóry. Badania wykazały, że osoby cierpiące na AZS często mają zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Dysbioza jelitowa może prowadzić do osłabienia bariery jelitowej, co pozwala toksynom i antygenom przenikać do krwiobiegu, wywołując reakcje immunologiczne, które objawiają się na skórze.

Co stosować?

Kolejny raz badania kliniczne sugerują, że suplementacja probiotykami może zmniejszać nasilenie objawów AZS, szczególnie u dzieci. Oprócz tego prebiotyki, takie jak fruktooligosacharydy (FOS) i galaktooligosacharydy (GOS), mogą wspierać zdrowie jelit i poprawiać barierę jelitową, co pośrednio wpływa na stan skóry.

• Zespół jelita drażliwego (IBS)

Temat zależności pomiędzy zdrowiem jelit a stanem skóry można także “ugryźć” od drugiej strony, a więc sprawdzić, jakie schorzenia jelit wywołują skórne reakcje.

Osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego na przykład często skarżą się na problemy skórne, takie jak trądzik różowaty czy egzema. Przewlekłe problemy żołądkowo-jelitowe mogą prowadzić do stanu zapalnego i stresu, co z kolei może wywoływać przedwczesne starzenie się skóry.

Okazuje się, że pomocna w takim przypadku może być dieta FODMAP (Low FODMAP Diet), która wspiera w zarządzaniu objawami IBS i pośrednio poprawia stan skóry. Techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja czy joga, mogą dodatkowo korzystnie wpływać na zdrowie jelit i co za tym idzie – stan skóry.

• Celiakia

Celiakia to autoimmunologiczna choroba jelit wywołana nietolerancją glutenu. Osoby z celiakią często doświadczają objawów skórnych, takich jak opryszczkowe zapalenie skóry (dermatitis herpetiformis). Oczywiście pomocne w tym przypadku może być przejście na dietę bezglutenową (zobacz koniecznie: Dieta bezglutenowa a skóra – jaki wpływ na proces starzenia?). Eliminacja glutenu z jadłospisu jest kluczowa w zarządzaniu objawami celiakii i może prowadzić do poprawy stanu skóry.

Jak poprawić zdrowie jelit?

Zdrowie jelit jest fundamentalne dla naszego ogólnego samopoczucia i ma znaczący wpływ na wiele aspektów naszego zdrowia, w tym kondycję skóry. Współczesny tryb życia, z jego dietą ubogą w błonnik, wysokim poziomem stresu oraz nadmiernym spożyciem przetworzonych pokarmów, może prowadzić do zaburzeń mikrobiomu jelitowego.

• Zobacz koniecznie: Test na mikrobiom – na czym polega? Gdzie zrobić?

Przywrócenie równowagi w jelitach wymaga świadomych działań, które wspierają rozwój korzystnych bakterii i poprawiają funkcjonowanie całego układu trawiennego. Jakie kroki, można podjąć, aby poprawić zdrowie jelit, co w efekcie może prowadzić do lepszego stanu skóry i ogólnego zdrowia?

• Dieta bogata w błonnik – spożywanie pokarmów bogatych w błonnik, takich jak owoce, warzywa i pełnoziarniste produkty, wspiera rozwój korzystnych bakterii jelitowych.
• Probiotyki i prebiotyki – probiotyki to żywe mikroorganizmy, które mogą wspierać zdrowie jelit, natomiast prebiotyki są substancjami, które stanowią pożywkę dla tych korzystnych bakterii.
• Ograniczenie cukrów i tłuszczów nasyconych – nadmiar cukrów i tłuszczów nasyconych może prowadzić do dysbiozy jelitowej i stanów zapalnych.
• Regularna aktywność fizyczna – ćwiczenia fizyczne mogą wspierać zdrowie mikrobiomu jelitowego i przyczyniać się do lepszej kondycji skóry.
• Zarządzanie stresem – stres wpływa na oś jelitowo-mózgową, co może mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia jelit i skóry.

Związek między zdrowiem jelit a stanem skóry jest złożony i wieloaspektowy. Coraz więcej dowodów naukowych wskazuje na to, że mikrobiom jelitowy odgrywa strategiczną rolę w utrzymaniu zdrowej skóry. Dbając o zdrowie jelit poprzez odpowiednią dietę, suplementację probiotykami i prebiotykami, regularną aktywność fizyczną oraz zarządzanie stresem, możemy wpłynąć na poprawę kondycji naszej skóry. Warto zatem pamiętać, że zdrowie zaczyna się od jelit i inwestowanie w ich dobrostan może przynieść korzyści dla całego organizmu, w tym także dla naszej skóry.

• Zobacz koniecznie: Mikrobiom skóry a zmarszczki – jaki wpływ?

Źródła:

• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0738081X21001930
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/eczema-gut-health
• https://www.parsleyhealth.com/blog/how-to-get-clear-skin-gut-connection/
• https://www.boots.com/healthhub/digestive-health-advice/healthy-gut-for-healthy-skin
• https://bodyecology.com/articles/acne-and-digestive-problems/