Czym jest mikrobiom skóry?
Mikrobiom skóry to złożony ekosystem mikroorganizmów zamieszkujących powierzchnię skóry. Składa się z bakterii, wirusów, grzybów, drożdży i roztoczy, które współistnieją z komórkami naszego ciała w symbiozie. Te mikroorganizmy pełnią kluczowe funkcje w utrzymaniu zdrowia skóry, takie jak ochrona przed patogenami, wspieranie układu odpornościowego oraz utrzymanie integralności bariery skórnej. Równowaga między różnymi mikroorganizmami jest niezbędna do zachowania zdrowia skóry, a jej zaburzenie może prowadzić do różnych problemów skórnych, takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca.
- Zobacz koniecznie: Test na mikrobiom – na czym polega? Gdzie zrobić?
Organizmy tworzące mikrobiom skóry
Jeżeli nie interesowałyście się do tej pory zagadnieniem mikrobiomu skóry, poniższe zestawienie może być dla Was niewielkim zaskoczeniem. 😉 Okazuje się bowiem, że na naszej skórze bytuje wiele organizmów, których mogłyście się tam nie spodziewać. Mikrobiom skóry tworzą zatem między innymi:
1. Bakterie:
- Staphylococcus epidermidis – pomaga w ochronie przed patogenami, produkując substancje antybakteryjne.
- Propionibacterium acnes – naturalnie występuje w porach skóry, ale jego nadmierna aktywność może prowadzić do trądziku.
- Corynebacterium – odgrywa rolę w metabolizmie lipidów na powierzchni skóry.
2. Grzyby i drożdże:
- Malassezia – znajduje się głównie na obszarach bogatych w sebum, takich jak skóra głowy i twarz, i może być związana z łupieżem oraz łojotokowym zapaleniem skóry.
- Candida – naturalnie występuje na skórze, ale może prowadzić do infekcji, gdy dochodzi do zaburzeń równowagi mikrobiomu.
3. Wirusy:
- Bakteriofagi – wirusy infekujące bakterie, odgrywają rolę w regulacji populacji bakterii na skórze.
- HPV (Human Papillomavirus) – często występujące na skórze, mogą prowadzić do powstawania brodawek.
4. Roztocza:
- Demodex – mikroskopijne roztocza żyjące w mieszkach włosowych i gruczołach łojowych, które są zwykle nieszkodliwe, ale mogą być związane z trądzikiem różowatym w przypadku nadmiernego namnażania.
Mikrobiom skóry to dynamiczny ekosystem, który zmienia się w odpowiedzi na czynniki wewnętrzne (np. wiek, hormony) i zewnętrzne (np. dieta, środowisko), odgrywając kluczową rolę w zdrowiu i wyglądzie naszej skóry.
Jak mikrobiom wpływa na zdrowie skóry?
Mikrobiom skóry chroni nas przed inwazją patogenów poprzez konkurencję o zasoby i miejsca przyczepu na skórze, a także produkcję substancji antybakteryjnych. Zdrowy mikrobiom wspomaga również funkcje barierowe skóry, zapobiegając utracie wody i wnikaniu szkodliwych substancji z otoczenia. Poniżej zebrałam najważniejsze informacje na temat funkcji mikrobiomu skóry w naszym organizmie:
1. Ochrona przed patogenami:
- Konkurencja o zasoby – mikroorganizmy mikrobiomu skóry konkurują z patogenami o składniki odżywcze i miejsca przyczepu na skórze, ograniczając ich wzrost.
- Produkcja substancji antybakteryjnych – niektóre bakterie produkują substancje, które hamują rozwój patogenów, np. bakteriocyny produkowane przez Staphylococcus epidermidis.
2. Wspieranie układu odpornościowego:
- Modulacja odpowiedzi immunologicznej – mikroorganizmy mikrobiomu mogą stymulować i modulować reakcje układu odpornościowego, pomagając w obronie przed infekcjami.
- Tolerancja immunologiczna – mikroorganizmy uczą układ odpornościowy rozpoznawania i tolerowania korzystnych mikroorganizmów, zapobiegając nadmiernym reakcjom zapalnym.
3. Utrzymanie integralności bariery skórnej:
- Produkcja kwasów tłuszczowych – bakterie takie jak Propionibacterium acnes przekształcają lipidy skóry w kwasy tłuszczowe, które utrzymują pH skóry na niskim poziomie, co jest niekorzystne dla patogenów.
- Wspomaganie produkcji ceramidów – mikroorganizmy mogą wspierać produkcję ceramidów, lipidów kluczowych dla utrzymania spójności i nawilżenia bariery skórnej.
4. Zapobieganie stanom zapalnym:
- Regulacja mikroflory – zdrowy mikrobiom zapobiega nadmiernemu rozmnażaniu patogenów, które mogą wywoływać stany zapalne.
- Produkcja metabolitów – mikroorganizmy produkują metabolity, które mogą działać przeciwzapalnie, takie jak kwas mlekowy produkowany przez Lactobacillus.
5. Wsparcie procesu gojenia się ran:
- Produkcja substancji wspomagających regenerację – niektóre bakterie produkują peptydy i inne substancje, które wspierają proces gojenia się ran.
- Ochrona przed infekcjami w miejscu rany – mikroorganizmy mikrobiomu mogą hamować rozwój patogenów w miejscach uszkodzeń skóry, zapobiegając infekcjom.
6. Regulacja nawilżenia skóry:
- Produkcja naturalnych substancji nawilżających – bakterie mogą produkować polisacharydy i inne związki, które przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry.
- Wspomaganie funkcji barierowych – poprzez wsparcie produkcji lipidów i innych składników bariery skórnej, mikrobiom pomaga utrzymać skórę nawilżoną i elastyczną.
Zdrowy mikrobiom skóry odgrywa niezwykle istotną rolę w utrzymaniu zdrowia i piękna skóry, a jego równowaga jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wielu mechanizmów ochronnych i regeneracyjnych.
Mikrobiom skóry a powstawanie zmarszczek
Starzenie się skóry to złożony proces wynikający z kombinacji czynników genetycznych, środowiskowych i biologicznych. Mikrobiom skóry odgrywa w tym procesie istotną rolę. Wraz z wiekiem zachodzą zmiany w składzie i funkcjonowaniu mikrobiomu skóry, które mogą wpływać na jej wygląd i zdrowie.
1. Zmiany w składzie mikrobiomu:
- Wraz z wiekiem maleje różnorodność mikrobiomu skóry, co może osłabiać jej funkcje ochronne.
- Zmiany w poziomie nawilżenia i produkcji sebum, typowe dla starzejącej się skóry, wpływają na warunki życia mikroorganizmów, co prowadzi do zmiany ich składu.
2. Osłabienie bariery skórnej:
- Starzenie się skóry wiąże się z osłabieniem bariery skórnej, co może prowadzić do zwiększonej przepuszczalności i podatności na infekcje.
- Zaburzenia mikrobiomu mogą dodatkowo osłabić barierę skórną, przyczyniając się do suchości, podrażnień i stanów zapalnych.
3. Wpływ na stan zapalny:
- Chroniczne stany zapalne są jednym z głównych czynników powodujących przedwczesne starzenie się skóry.
- Zaburzony mikrobiom może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego poprzez produkcję prozapalnych molekuł oraz stymulację układu odpornościowego.
Jak wspierać zdrowy mikrobiom skóry?
Dbając o zdrowy mikrobiom skóry, można nie tylko poprawić wygląd i zdrowie skóry, ale także zwiększyć jej odporność na różne problemy dermatologiczne. Oto kilka kluczowych strategii wspierania mikrobiomu skóry:
1. Zrównoważona dieta
- Probiotyki:
Spożywanie żywności bogatej w probiotyki, takich jak jogurty, kefir, kiszonki, miso czy kombucha, wspomaga równowagę mikrobiomu.
Probiotyki mogą pomóc w kolonizacji skóry korzystnymi bakteriami, które wspierają zdrowie skóry.
- Prebiotyki:
Prebiotyki, takie jak inulina, fruktooligosacharydy (FOS) i galaktooligosacharydy (GOS), znajdują się w takich produktach jak czosnek, cebula, por, banany i szparagi.
Te składniki odżywcze wspierają wzrost korzystnych bakterii w jelitach i mogą mieć pośredni wpływ na zdrowie skóry.
- Antyoksydanty:
Spożywanie owoców i warzyw bogatych w antyoksydanty, takich jak jagody, zielona herbata, orzechy i ciemna czekolada, pomaga w ochronie skóry przed stresem oksydacyjnym, co wspiera zdrowy mikrobiom.
2. Unikanie nadmiernego oczyszczania
- Łagodne środki myjące:
Stosowanie delikatnych, niekomedogennych środków myjących, które nie zawierają agresywnych detergentów, takich jak SLS (Sodium Lauryl Sulfate), pomaga w utrzymaniu naturalnej bariery skórnej i równowagi mikrobiomu.
- Ograniczenie częstotliwości mycia:
Zbyt częste mycie skóry może usunąć naturalne oleje i korzystne mikroorganizmy. Warto ograniczyć mycie do dwóch razy dziennie i unikać gorącej wody, która może wysuszać skórę.
3. Ochrona przed czynnikami zewnętrznymi
- Filtry przeciwsłoneczne:
Stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV, które mogą zaburzać równowagę mikrobiomu i przyspieszać proces starzenia się skóry.
- Ochrona przed zanieczyszczeniami:
Zanieczyszczenia powietrza mogą negatywnie wpływać na mikrobiom skóry. Regularne oczyszczanie skóry z wykorzystaniem łagodnych produktów oraz stosowanie antyoksydantów może pomóc w ochronie przed ich szkodliwym działaniem.
4. Zastosowanie probiotycznych kosmetyków
- Kosmetyki zawierające probiotyki:
Stosowanie produktów do pielęgnacji skóry zawierających probiotyki może wspierać zdrowy mikrobiom, pomagając w kolonizacji skóry korzystnymi mikroorganizmami.
Przykłady to kremy, serum i maseczki zawierające szczepy bakterii takie jak Lactobacillus czy Bifidobacterium.
- Prebiotyki w kosmetykach:
Produkty zawierające prebiotyki mogą wspierać wzrost korzystnych bakterii na skórze. Szukaj składników takich jak inulina, beta-glukan czy fruktooligosacharydy w składzie kosmetyków.
5. Zdrowy styl życia
- Unikanie stresu:
Chroniczny stres może zaburzać równowagę mikrobiomu skóry poprzez wpływ na układ hormonalny i odpornościowy. Techniki relaksacyjne, takie jak joga, medytacja i regularna aktywność fizyczna, mogą pomóc w redukcji stresu.
- Wystarczająca ilość snu:
Sen odgrywa kluczową rolę w regeneracji skóry i równowadze mikrobiomu. Staraj się spać co najmniej 7-8 godzin każdej nocy.
- Unikanie nadmiernego stosowania antybiotyków:
Niewłaściwe lub nadmierne stosowanie antybiotyków może zaburzać mikrobiom skóry. Stosuj antybiotyki tylko wtedy, gdy są one konieczne i zgodnie z zaleceniami lekarza.
Wspieranie zdrowego mikrobiomu skóry to proces, który wymaga holistycznego podejścia, obejmującego dietę, pielęgnację, ochronę przed czynnikami zewnętrznymi i zdrowy styl życia. Dzięki tym działaniom można zachować zdrową, promienną i pozbawioną zmarszczek skórę na dłużej.
Mikrobiom skóry odgrywa kluczową rolę w jej zdrowiu i procesie starzenia się. Zrozumienie tego, jak mikroorganizmy wpływają na skórę, otwiera nowe możliwości w pielęgnacji i leczeniu problemów skórnych. Dbanie o zrównoważony mikrobiom może przyczynić się do spowolnienia procesów starzenia i zachowania zdrowego wyglądu skóry przez dłuższy czas.
- Chcesz wiedzieć więcej? To koniecznie przeczytaj: Jelita a skóra – jaka zależność?
Źródła:
- https://doi.org/10.5114/dr.2018.75584
- https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/dermatologia/mikrobiom-skory-czym-jest-i-jakie-pelni-funkcje-mikrobiom-a-mikrobiota-aa-iRee-wjPD-KvPF.html
- https://bioteam.com.pl/mikrobiom-skory/
- https://www.termedia.pl/Mikrobiom-skory,56,32726,1,0.html
