Czym są nowotwory głowy i szyi?
Nowotwory głowy i szyi obejmują różnorodne formy raka, takie jak rak języka, jamy ustnej, krtani, oczodołu, skóry głowy oraz raka tarczycy. Prof. Wojciech Golusiński, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Głowy, Szyi i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, wyjaśnił, że nowotwory te dotyczą wszystkich rejonów powyżej obojczyka, z wyjątkiem gałki ocznej i ośrodkowego układu nerwowego.
Do ich rozwoju mogą przyczyniać się różne czynniki, takie jak:
- Spożywanie alkoholu;
- Palenie tytoniu;
- Nieodpowiednia higiena jamy ustnej;
- Promieniowanie UV;
- Niewłaściwa dieta;
- Czynniki genetyczne;
- Zakażenie wirusem HPV.
Wzrost zachorowalności na nowotwory głowy i szyi w Polsce
Liczba zachorowań na nowotwory głowy i szyi w Polsce wzrosła z ok. 11 tysięcy przypadków rocznie w 2011 roku do ponad 13 tysięcy w 2023 roku. Profil pacjentów również uległ zmianie. Wcześniej choroba dotykała głównie osoby starsze, nadużywające alkoholu, palące i o niskim statusie ekonomicznym. Jak jednak podkreśla prof. Wojciech Golusiński:
Coraz częściej to osoby w czwartej – piątej dekadzie życia, o wysokim statusie socjoekonomicznym. Są to osoby aktywnie seksualnie, głównym czynnikiem ryzyka w ich przypadku jest właśnie wirus HPV.
Wysoka śmiertelność chorych na nowotwory szyi i głowy
Polska zajmuje siódme miejsce w Europie pod względem umieralności na nowotwory głowy i szyi, a śmiertelność wynosi około 50%. Pomimo postępu medycyny, liczba zgonów z tej przyczyny nie zmniejszyła się znacząco w ciągu ostatnich trzech dekad.
Wczesne wykrycie nowotworów głowy i szyi daje pacjentom od 82 do 100% szans na pięcioletnie przeżycie. Niestety, większość diagnoz stawianych jest w III i IV stadium choroby, gdzie pięć lat od diagnozy przeżywa tylko co czwarty pacjent.
Problemy z diagnostyką
Jednym z głównych problemów jest brak specjalistów zdolnych do wczesnego rozpoznania i leczenia tych nowotworów. Program specjalizacji w chirurgii szczękowo-twarzowej obejmuje zaledwie 19 dni, co jest niewystarczające.
Objawy nowotworów głowy i szyi, które mogą być trudne do prawidłowej interpretacji dla lekarzy POZ, laryngologów czy stomatologów, to m.in.:
- chrypka;
- ból gardła;
- ból ucha;
- uczucie zatkanego ucha;
- niepasująca proteza;
- niegojąca się rana po usuniętym zębie.
Zasada „jeden przez trzy”
Wczesne wykrywanie nowotworów głowy i szyi może być wspierane przez zasadę „jeden przez trzy”. Oznacza to, że lekarze rodzinni powinni kierować pacjentów do laryngologa, jeśli którykolwiek z objawów utrzymuje się przez trzy tygodnie:
- pieczenie języka;
- niegojące się owrzodzenie;
- czerwone lub białe naloty w jamie ustnej;
- ból gardła;
- przewlekła chrypka;
- ból podczas przełykania;
- guz na szyi;
- jednostronna niedrożność nosa;
- krwawy wyciek z nosa.
Potrzeba zmian w systemie
Aby poprawić wykrywalność i skuteczność leczenia nowotworów głowy i szyi, konieczne są zmiany w kształceniu specjalistów, upowszechnianie informacji o chorobie oraz tworzenie wyspecjalizowanych ośrodków leczenia. Prof. Wojciech Golusiński podkreśla, że takie jednostki, zwane „unity”, powinny oferować kompleksową opiekę od diagnozy po leczenie, z najlepszymi specjalistami w dziedzinie.
Nowotwory głowy i szyi stanowią poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia w Polsce. Wysoka śmiertelność i rosnąca liczba zachorowań wymagają pilnych działań w zakresie edukacji, diagnostyki i leczenia. Wczesne wykrywanie i dostęp do wykwalifikowanych specjalistów mogą znacznie poprawić rokowania dla pacjentów.
Źródło:
- https://politykazdrowotna.com/artykul/polowa-chorych-w-polsce/1246088
