Cząsteczka iQ-007 – jak działa i dlaczego jest wyjątkowa?
Cząsteczka iQ-007 została zidentyfikowana jako pierwszy w swojej klasie (first-in-class) małocząsteczkowy, wysoce selektywny, pozytywny allosteryczny modulator transportera EAAT2 (Excitatory Amino Acid Transporter 2). EAAT2 odgrywa kluczową rolę w ośrodkowym układzie nerwowym, odpowiadając za usuwanie nadmiaru glutaminianu z przestrzeni synaptycznej. Glutaminian jest ważnym neuroprzekaźnikiem, ale jego nadmiar może prowadzić do zjawiska ekscytotoksyczności, które niszczy komórki nerwowe i może przyczyniać się do rozwoju wielu chorób neurologicznych.
Działanie cząsteczki iQ-007 polega na modulacji aktywności EAAT2, co pozwala na bardziej efektywne usuwanie nadmiaru glutaminianu. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko uszkodzeń komórek nerwowych, co może być ważne w leczeniu schorzeń, w których ekscytotoksyczność odgrywa dużą rolę. To nowatorskie podejście daje nadzieję na skuteczniejsze terapie w przypadkach, w których dotychczasowe metody leczenia były niewystarczające.
- Zobacz również: Potwierdzony związek między stylem życia a demencją
Potencjalne zastosowanie iQ-007 w terapii wielu chorób
Choć badania przedkliniczne koncentrowały się na padaczce lekoopornej, naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego podkreślają, że cząsteczka iQ-007 ma szeroki potencjał terapeutyczny. Może stanowić innowacyjne rozwiązanie w leczeniu różnych chorób neurologicznych, neurodegeneracyjnych i psychiatrycznych, gdzie zaburzenia w regulacji glutaminianu odgrywają istotną rolę. Dotyczy to m.in. takich schorzeń jak:
- Choroba Alzheimera i Parkinsona – obie te choroby wiążą się z postępującą degeneracją komórek nerwowych, a modulacja transportera EAAT2 może pomóc w ochronie neuronów przed uszkodzeniami.
- Stwardnienie rozsiane i stwardnienie boczne zanikowe – cząsteczka może wspierać redukcję neurotoksyczności, co jest istotne w walce z chorobami prowadzącymi do wyniszczenia osłonek mielinowych i degeneracji nerwów.
- Udar mózgu – w przypadkach udaru niedokrwiennego mózgu, szybkie usunięcie nadmiaru glutaminianu może zapobiec wtórnym uszkodzeniom tkanki mózgowej.
- Choroby psychiczne, takie jak schizofrenia, depresja, lęk oraz uzależnienia – iQ-007 może wspomagać regulację glutaminianu, co ma znaczenie w leczeniu zaburzeń równowagi neuroprzekaźnikowej.
Współpraca międzynarodowa i komercjalizacja odkrycia
Prace nad cząsteczką iQ-007 to efekt współpracy naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego z licznymi instytucjami badawczymi na całym świecie. W rozwój tej innowacji zaangażowane są zespoły z renomowanych uczelni europejskich i amerykańskich, takich jak Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, University of Oslo, Harvard Medical School, a także National Institute of Neurological Diseases and Stroke w Stanach Zjednoczonych.
W 2020 roku Uniwersytet Jagielloński, za pośrednictwem Centrum Transferu Technologii CITTRU, udzielił licencji na cząsteczkę firmie iQure Pharma, amerykańskiej firmie biotechnologicznej. To właśnie iQure Pharma, we współpracy z UJ, przeprowadziło fazę przedkliniczną i planuje rozpoczęcie pierwszej fazy badań klinicznych na początku przyszłego roku.
Co przyniesie przyszłość?
Nadzieje na pozytywne wyniki badań klinicznych cząsteczki iQ-007 są ogromne. Jeśli okażą się one skuteczne, możliwe będzie wdrożenie tej innowacji do terapii dla pacjentów cierpiących na padaczkę lekooporną oraz inne choroby neurologiczne. To z kolei może stanowić przełom w leczeniu wielu schorzeń, dla których dotychczasowe metody były niewystarczające.
Prof. Krzysztof Kamiński i jego zespół z Uniwersytetu Jagiellońskiego nie ukrywają, że dalszy rozwój iQ-007 może mieć dalekosiężne konsekwencje dla neurologii i psychiatrii. Nowatorskie podejście, które kładzie nacisk na precyzyjne modulowanie procesów chemicznych w mózgu, może znacząco wpłynąć na poprawę jakości życia wielu pacjentów na całym świecie.
Źródła:
- https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C105040%2Ckrakow-naukowcy-uj-opracowali-czasteczke-ktora-moze-sluzyc-w-terapii-chorob
- https://www.termedia.pl/neurologia/Naukowcy-z-UJ-opracowali-czasteczke-ktora-moze-pomoc-w-terapii-chorob-neurologicznych,58585.html
