Co to są plamy wątrobowe?
Plamy wątrobowe to małe, płaskie, brązowe lub czarne plamy, które pojawiają się głównie na skórze narażonej na słońce. Najczęściej pojawiają się zatem na odsłoniętych obszarach skóry, takich jak twarz, ręce, ramiona, i plecy (np. jako konsekwencja opalania latem). Są one zazwyczaj niegroźne i nie mają związku z żadnymi chorobami wątroby, mimo swojej nazwy. Są to po prostu nagromadzenia melaniny, barwnika odpowiedzialnego za kolor skóry.
Zmiany te są bardziej powszechne u osób starszych, ze względu na to, że ich skóra była narażona na działanie słońca przez dłuższy czas. Plamy wątrobowe mogą różnić się wielkością i kształtem, a ich kolor może sięgać od jasnobrązowego do czarnego. Stąd zapewne też ich nazwa, gdyż kolory te kojarzą się z zabarwieniem wątroby.
Jak powstają plamy wątrobowe?
Główną przyczyną powstawania plam wątrobowych, czyli w zasadzie przebarwień skórnych, jest długotrwałe narażenie skóry na promieniowanie UV, które stymuluje melanocyty do produkcji większej ilości melaniny. Często pojawiają się one u osób starszych, ponieważ skóra z biegiem lat doświadcza coraz więcej ekspozycji na słońce. Dodatkowo warto wspomnieć, że nadal wiele osób w średnim i starszym wieku nie stosuje ochrony przeciwsłonecznej, a latem naraża swoją skórę na poparzenia.
Plamy wątrobowe, znane również jako plamy starcze lub plamy soczewicowate, są zmianami skórnymi często związanymi z procesem starzenia. Oto główne przyczyny ich powstawania:
- Ekspozycja na słońce – długotrwałe narażenie skóry na promieniowanie UV może powodować uszkodzenia, które z czasem prowadzą do powstawania plam wątrobowych. To najczęstsza przyczyna tych plam, szczególnie u osób z jasną karnacją.
- Proces starzenia – z wiekiem skóra traci zdolność do regeneracji, co może sprzyjać powstawaniu różnego rodzaju zmian skórnych, w tym plam wątrobowych.
- Czynniki genetyczne – skłonność do pojawiania się plam wątrobowych może być dziedziczona. Osoby, których rodzice mieli plamy wątrobowe, mają większe ryzyko ich wystąpienia.
- Hormonalne zmiany w organizmie – zmiany hormonalne, szczególnie te związane z menopauzą u kobiet, mogą wpływać na skórę i sprzyjać powstawaniu plam.
- Uszkodzenia skóry – czasami plamy wątrobowe mogą być wynikiem wcześniejszych uszkodzeń skóry, na przykład blizn czy innych zmian.
- Leki – niektóre leki mogą zwiększać wrażliwość skóry na światło słoneczne, co może przyczyniać się do powstawania plam wątrobowych.
- Styl życia – palenie tytoniu i niektóre nawyki żywieniowe mogą wpływać na kondycję skóry i sprzyjać powstawaniu zmian skórnych, w tym plam wątrobowych.
Rodzaje plam wątrobowych – czym się różnią?
Plamy wątrobowe zasadniczo są jednym rodzajem zmian skórnych, ale mogą różnić się między sobą w zależności od kilku czynników:
- Rozmiar i kształt – plamy wątrobowe mogą mieć różne rozmiary i kształty. Niektóre są małe i okrągłe, inne mogą być większe i nieregularne.
- Kolor – chociaż zazwyczaj mają one barwę od jasnobrązowej do ciemnobrązowej, intensywność koloru może się różnić. Zmienia się ona w zależności od ilości melaniny, która jest produkowana w danym miejscu.
- Lokalizacja – plamy te najczęściej występują na obszarach skóry najbardziej narażonych na działanie promieni słonecznych, takich jak twarz, ręce, ramiona i plecy. Lokalizacja plam może mieć wpływ na ich wygląd.
- Tekstura – większość plam wątrobowych jest płaska i ma gładką powierzchnię, ale niektóre mogą być nieco wypukłe lub mieć lekko chropowatą teksturę.
- Reakcja na ekspozycję słoneczną – niektóre plamy mogą ciemnieć po ekspozycji na słońce z powodu zwiększonej produkcji melaniny.
Czy każdy będzie miał plamy wątrobowe?
Jak już wspominałam, plamy wątrobowe najczęściej można zauważyć na twarzy, dłoniach, ramionach i innych obszarach skóry narażonych na słońce. Chociaż mogą pojawić się w każdym wieku, to najczęściej występują u osób po 50. roku życia. Nie każdy jednak musi mieć plamy wątrobowe. Chociaż są one powszechne u osób starszych, to ryzyko ich pojawienia się jest różne i zależy od czynników genetycznych, typu skóry oraz historii narażania jej na słońce i poparzenia słoneczne.
Jak usunąć plamy wątrobowe?
Istnieją metody leczenia, które mogą zmniejszyć widoczność plam wątrobowych. Do najpopularniejszych sposób usuwania przebarwień tego typu należą kremy wybielające (zwykle mało skuteczne, szczególnie te z hydrochinonem), zabiegi laserowe, peelingi chemiczne i mikrodermabrazja. Ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o leczeniu skonsultować się z dermatologiem.
Jest ważne, aby zauważyć, że chociaż plamy wątrobowe są zwykle łagodne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, podobne zmiany skórne mogą czasami wskazywać na poważniejsze problemy, takie jak rogowacenie słoneczne czy nawet czerniak. Z tego powodu zaleca się regularne kontrole dermatologiczne, szczególnie jeśli zauważy się zmiany w wyglądzie istniejących plam lub pojawienie się nowych.
Źródła:
- https://dermoscopedia.org/Solar_lentigines
- https://www.consultronix.pl/cxnews-wydania/4-54-2015/artykul-diagnostyka-plam-soczewicowatych-za-pomoca-wideodermatoskopu-i-mikroskopu-konfokalnego/
- https://dermnetnz.org/topics/solar-lentigo
