Od „demencji cyfrowej” do technologicznej rezerwy mózgu
Pojęcie „demencji cyfrowej” zostało spopularyzowane przez południowokoreańskich i niemieckich badaczy, którzy ostrzegali przed „drenażem mózgu” spowodowanym nadmiernym używaniem technologii. Jednak zespół badaczy z Baylor University i Dell Medical School przy University of Texas w Austin postanowił naukowo zweryfikować te obawy.
Jak mówi dr Michael K. Scullin, współautor badania:
Można włączyć wiadomości i niemal każdego dnia ktoś mówi o tym, jak to technologie nam szkodzą. Ludzie często używają terminów “drenaż mózgów”, czy “zgnilizna mózgu”, a ostatnio pojawiło się określenie “demencji cyfrowej”. Jako badacze chcieliśmy się dowiedzieć, czy to prawda.
Wnioski? Hipoteza o cyfrowej demencji nie znalazła potwierdzenia. Wręcz przeciwnie – dane wskazują na pozytywny wpływ cyfrowej aktywności na funkcjonowanie mózgu.
- Przeczytaj również: Przedwczesne starzenie się skóry – 15 wskazówek jak go uniknąć!
Ponad 400 tysięcy uczestników i 58% niższe ryzyko demencji
W metaanalizie uwzględniono 136 badań z udziałem ponad 410 tysięcy osób, głównie po 50. roku życia. Średni czas obserwacji wynosił 6 lat. Naukowcy skupili się na relacji między korzystaniem z urządzeń cyfrowych, a ryzykiem upośledzenia funkcji poznawczych lub rozwoju demencji.
Efekt był wyraźny: osoby, które aktywnie korzystały z komputerów, smartfonów czy tabletów, miały aż o 58% mniejsze ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych.
Jedną z pierwszych rzeczy, które mówili starsi dorośli, było: ‘Jestem sfrustrowany tym komputerem. To trudne do nauczenia się’. To właśnie odzwierciedlenie wyzwania poznawczego, które może być korzystne dla mózgu, nawet jeśli w danym momencie nie sprawia przyjemności – podkreśla dr Scullin.
Technologia jako codzienna gimnastyka dla mózgu
Korzystanie z nowych technologii wymaga od użytkowników nieustannej adaptacji, uczenia się, rozwiązywania problemów oraz skupienia. Zmieniające się systemy operacyjne, nowe aplikacje, nieprzewidziane błędy, czy aktualizacje zmuszają mózg do działania, aktywując wiele jego struktur.
To właśnie ta codzienna stymulacja stanowi jedno z kluczowych wyjaśnień, dlaczego technologia może chronić przed demencją. Regularne „ćwiczenia poznawcze” – nawet jeśli wiążą się z frustracją – wpływają na utrzymanie dobrej kondycji pamięci roboczej, koncentracji oraz elastyczności myślenia. To fundamenty zdrowego starzenia się mózgu.
- Sprawdź koniecznie: Słaby sen w wieku 30-40 lat przyspiesza starzenie mózgu
Technologia zmniejsza samotność i wspiera relacje społeczne
Kolejnym istotnym mechanizmem ochronnym okazuje się wpływ technologii na relacje międzyludzkie. Starsze osoby, które aktywnie korzystają z komunikatorów, poczty elektronicznej czy rozmów wideo, są mniej narażone na izolację społeczną – jeden z dobrze udokumentowanych czynników ryzyka rozwoju demencji.
Dzięki technologiom możliwe jest utrzymanie kontaktu z bliskimi – niezależnie od miejsca i czasu. Możliwość szybkiego przesyłania zdjęć, wymiany wiadomości, czy uczestniczenia w rodzinnych wideorozmowach pozwala nie tylko pielęgnować relacje, ale też wzmacnia poczucie przynależności i wsparcia. To wszystko przekłada się na lepszą jakość życia psychicznego i funkcjonowanie poznawcze.
Cyfrowe rusztowanie – technologia wspiera niezależność
W codziennym życiu technologia może zatem pełnić funkcję „cyfrowego rusztowania” – systemu wspomagającego osoby starsze w wykonywaniu codziennych zadań. Kalendarze, przypomnienia, nawigacja GPS, aplikacje bankowe, czy elektroniczne listy zakupów pomagają utrzymać kontrolę nad codziennością – nawet w przypadku pojawiających się drobnych problemów z pamięcią, czy koncentracją.
Zachowanie samodzielności jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na poczucie godności i dobrostanu w starszym wieku. Nowoczesne technologie mogą ten proces wspierać, pozwalając osobom starszym funkcjonować niezależnie przez dłuższy czas.
- Może Cię również zainteresować: Naukowcy ostrzegają: te składniki w diecie przyspieszają starzenie!
Jak korzystać z technologii świadomie i zdrowo?
Oczywiście technologia nie jest rozwiązaniem pozbawionym ryzyka. Nadużywanie ekranów, pasywne korzystanie z treści, unikanie bezpośrednich kontaktów społecznych – to potencjalne zagrożenia, które mogą wpływać negatywnie na funkcje poznawcze.
Dlatego tak duże znaczenie ma świadome, aktywne korzystanie z technologii. Chodzi o to, by uczyć się nowych rzeczy, podejmować wyzwania poznawcze, utrzymywać kontakty i angażować się w wartościowe działania cyfrowe – zamiast biernie konsumować treści. Równie istotne jest odpowiednie wdrażanie starszych osób w świat technologii. Cierpliwe tłumaczenie, wybór prostych narzędzi i pozytywne wzmocnienia mogą zdziałać więcej niż najlepsze instrukcje.
Technologia może – wbrew pozorom – stać się sprzymierzeńcem starzejącego się mózgu. Nowoczesne badania pokazują, że odpowiednie, świadome korzystanie z urządzeń cyfrowych zmniejsza ryzyko demencji nawet o 58%. Przy czym nie trzeba być ekspertem od komputerów, aby zadbać o swój mózg – wystarczy otwartość na naukę, gotowość do podejmowania wyzwań i przekonanie, że nigdy nie jest za późno, by zacząć.
Źródła:
- https://alertmedyczny.pl/czy-technologia-chroni-przed-demencja-naukowcy-mowia-tak-i-to-o-58/
- baylor.edu
- nature.com
