Czym są komórki macierzyste?
Komórki macierzyste to specjalne komórki, które mają zdolność do nieograniczonego podziału i przekształcania się w różnorodne typy komórek. Dzięki tym właściwościom, są one kluczowe w procesach regeneracyjnych i naprawczych w organizmie. Warto wiedzieć, że choć ich cechą jest możliwość przyjmowania postaci i funkcjonalności wielu innych komórek budujących tkanki, to same również również dzielą się na kilka różnych typów posiadających swoje ograniczenia i zastosowania:
- Komórki macierzyste embrionalne – zwane inaczej zarodkowymi powstają na bardzo wczesnym etapie tworzenia blastocysty (zarodka), która składa się wówczas z około 100 komórek, z których 10-20 komórek znajdujących się wewnątrz zarodka wykazuje cechy niewyspecjalizowania. Oznacza to, że mają one zdolność do dzielenia i się i namnażania celem stworzenia dowolnego rodzaju komórek budujących organizm człowieka lub innego ssaka. Komórki te określa się jako pluripotentne.
- Komórki macierzyste dorosłe – nazywane są także komórkami somatycznymi i występują naturalnie w różnych tkankach i strukturach organizmu dorosłych organizmów (szpik kostny, tkanka tłuszczowa, krew pępowinowa). Mają one zdecydowanie mniejszą zdolność do mnożenia się, różnicowania i samoodnowy w porównaniu do komórek embrionalnych, jednak nadal posiadają w tym zakresie określony potencjał. Występowanie komórek macierzystych dorosłych jest konieczne do utrzymania stałej odnowy tkankowej w organizmie.
- Komórki macierzyste indukowane (iPS) – to komórki dorosłe, które zostały genetycznie zmodyfikowane, aby przybrać właściwości komórek embrionalnych.
Dlaczego jednak to właśnie komórki macierzyste wzbudziły zainteresowanie badaczy i naukowców? Ponieważ stanowią one jedynie 8% wszystkich komórek w ludzkim organizmie, które z czasem nie ulegają obumarciu i nie muszą zostać “wymienione na nowe”. To właśnie ta zdolność sprawiła, że świat nauki zaczął się zastanawiać nad możliwościami jej wykorzystania w medycynie, a następnie również w kosmetologii, czy zabiegach estetycznych.
Pozyskiwanie komórek macierzystych – aspekty prawne i etyczne
Komórki macierzyste można pozyskiwać z różnych źródeł, takich jak wspomniany wcześniej szpik kostny, tkanka tłuszczowa, a nawet krew pępowinowa. Proces ich izolacji i kultury jest skomplikowany i wymaga specjalistycznych technologii. Pozyskiwanie komórek macierzystych wiąże się także z różnymi aspektami natury etycznej i prawnej, które w wielu przypadkach ograniczają lub całkowicie uniemożliwiają ich implementację w terapiach medycznych, czy kosmetologicznych.
Ekstrakcja i wykorzystanie komórek macierzystych to temat kontrowersyjny, szczególnie w kontekście komórek embrionalnych. Kwestie etyczne dotyczą przede wszystkim statusu i ochrony życia na wczesnym etapie rozwoju embrionalnego. Mniej dyskusyjne jest natomiast pobieranie komórek z krwi pępowinowej dziecka. Są to komórki pierwotne, a więc posiadające wielokrotnie wyższą zdolność do regeneracji.
W Unii Europejskiej istnieją różne regulacje prawne dotyczące badań na komórkach macierzystych. Niektóre kraje, jak Niemcy, mają surowe ograniczenia w zakresie badań na komórkach embrionalnych, podczas gdy inne, jak Wielka Brytania, są bardziej liberalne. Poza Unią Europejską regulacje również się różnią. Na przykład, w Stanach Zjednoczonych polityka wobec badań na komórkach macierzystych często zmieniała się w zależności od aktualnej administracji rządowej.
Komórki macierzyste pochodzenia roślinnego – co trzeba wiedzieć?
Zdecydowanie mniejsze kontrowersje etyczne budzi obecnie wykorzystywanie komórek macierzystych pozyskiwanych z roślin. Zyskują one na popularności, zwłaszcza w przemyśle kosmetycznym, ze względu na ich unikalne właściwości i bezpieczeństwo stosowania. Oto kilka kluczowych aspektów dotyczących roślinnych komórek macierzystych:
- Uniwersalność – roślinne komórki macierzyste mają zdolność do różnicowania się w różne typy komórek roślinnych i regeneracji całych roślin, co jest podstawą ich unikalnych właściwości.
- Zdolności regeneracyjne – mogą one przyczyniać się do regeneracji i odnowy komórek skóry, co jest wykorzystywane w produktach kosmetycznych.
- Właściwości przeciwstarzeniowe – wykorzystywane są w kremach, serach i innych produktach przeznaczonych do pielęgnacji skóry, zwłaszcza o właściwościach niwelujących oznaki starzenia się skóry.
- Bezpieczeństwo – komórki macierzyste z roślin są uważane za bezpieczne i wykazują niższe ryzyko wywołania reakcji alergicznych w porównaniu z komórkami macierzystymi pochodzenia zwierzęcego.
- Mniejsze kontrowersje etyczne – pozyskiwanie komórek macierzystych z roślin nie budzi takich kontrowersji etycznych, jak w przypadku komórek macierzystych pochodzenia ludzkiego, szczególnie embrionalnych.
- Regulacje – regulacje dotyczące roślinnych komórek macierzystych skupiają się głównie na bezpieczeństwie produktów kosmetycznych i ich skuteczności.
Komórki macierzyste – zastosowanie w medycynie
Nadzieje wynikające z unikalnych właściwości komórek macierzystych zarówno tych pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego, wyrażają przedstawiciele naukowi różnych dziedzin medycznych takich, jak ortopedia, dermatologia, medycyna estetyczna, czy kardiologia, ale także specjaliści branży kosmetologicznej oraz przemysł kosmetyczny. Dlaczego? Ponieważ specyfika komórek macierzystych pozwala wykorzystywać je we wszystkich tych obszarach ze zdecydowanie większą skutecznością niż są w stanie zaoferować inne substancje aktywne.
W medycynie najczęściej wykorzystuje się dorosłe komórki macierzyste, a dokładnie mezenchymalne komórki macierzyste (MSC – ang. mesenchymal stem cells). Zlokalizowane są one w bezpośrednim sąsiedztwie naczyń krwionośnych zaopatrujących różne organy. Komórki te w warunkach in vitro wykazują zdolność do formowania kolonii, a także różnicowania się pod wpływem określonych czynników w wybrane typy komórek. Medycyna wykorzystuje te cechy między innymi w:
- Ortopedii – komórki macierzyste w odpowiednich warunkach hodowli przy obecności wysokiego stężenia glukozy oraz czynników wzrostu TGF beta-3 są w stanie przyjmować formę chondrocytów, które z kolei są kluczowe w terapii zwyrodnień chrząstki w stawach. Komórki macierzyste MSC można także wykorzystać w kierunku hodowli osteoblastów i tym samym przeprowadzać przeszczepy celem naprawy tkanki kostnej po urazach, a w przyszłości także w postępowaniu terapeutycznym w osteoporozie.
- Kardiologii – jednym z głównych zastosowań komórek macierzystych jest ich zdolność do regeneracji i naprawy uszkodzonych tkanek. W medycynie regeneracyjnej, komórki te są wykorzystywane do odbudowy uszkodzonych tkanek, na przykład w obrębie serca. Mogą one wspomagać regenerację mięśnia sercowego po przebytym zawale, czy choćby redukować blizny w miokardium.
- Onkologii – w dziedzinie onkologii, komórki macierzyste znajdują zastosowanie w transplantacjach szpiku kostnego, które są kluczowym elementem leczenia niektórych typów białaczki i innych nowotworów krwi. Transplantacje te pozwalają na odbudowę zdrowego układu krwiotwórczego po intensywnej chemioterapii lub radioterapii.
- Terapii genowej – komórki macierzyste są również wykorzystywane w terapii genowej. Dzięki nim możliwe jest wprowadzenie zmian genetycznych, które mogą leczyć choroby genetyczne na poziomie DNA. To podejście otwiera drzwi do leczenia chorób, które dotychczas były uważane za nieuleczalne.
- Leczeniu chorób przewlekłych – niewiele osób wie, że komórki macierzyste mają znaczący potencjał w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 1 czy stwardnienie rozsiane. Poprzez zastąpienie uszkodzonych komórek zdrowymi, wyhodowanymi z komórek macierzystych, możliwe jest znaczące zmniejszenie objawów, a nawet całkowite wyleczenie niektórych schorzeń.
Zastosowania komórek macierzystych w kosmetologii i medycynie estetycznej
W kosmetologii i medycynie estetycznej, komórki macierzyste są wykorzystywane głównie ze względu na ich zdolności regeneracyjne i odmładzające. Skuteczność takich zaawansowanych zabiegów kosmetologicznych najczęściej trudno jest porównać do tych opierających się na innych, popularnych substancjach aktywnych.
Trzeba pamiętać, że liczba komórek macierzystych naturalnie występujących organizmie człowieka maleje wraz z wiekiem, co przyczynia się między innymi do utraty zdolności skóry do syntezy kolagenu i elastyny, a tym samym pojawienia się pierwszych zmarszczek i innych efektów starzenia. Dlatego też dostarczanie komórek macierzystych z zewnątrz ma swoje uzasadnienie nie tylko w medycynie, ale również w kosmetologii.
Komórki macierzyste stosuje się między innymi w:
- Terapiach anti-aging – komórki macierzyste mają kluczowe znaczenie w terapiach przeciwstarzeniowych, pomagając w odnowie i regeneracji skóry, opóźniając pojawienie się oznak starzenia skóry. Komórki macierzyste wykorzystuje się także w terapiach anti-aging skóry głowy nakierowanych na zapobieganie i redukcję negatywnego wpływu zmian starzeniowych w obszarze włosów.
- Leczeniu blizn i zmian skórnych – mają one również zastosowanie w leczeniu blizn, zwłaszcza tych trudnych do usunięcia, poprzez stymulację procesów naprawczych skóry.
- Innowacyjnych zabiegach odmładzających skórę – komórki macierzyste są wykorzystywane w zaawansowanych zabiegach odmładzających, oferując alternatywę dla bardziej inwazyjnych metod. Komórki macierzyste wykazują także zdolności do ochrony komórkowego DNA przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV (tu warto przeczytać artykuł Kasi o fotostarzeniu się skóry). Dzięki temu zmarszczki ulegają spłyceniu, gdyż komórki macierzyste pobudzają dodatkowo syntezę kolagenu typu I i chronią fibroblasty przed stresem oksydacyjnym.
- Produkcji kosmetyków opartych na komórkach macierzystych – kosmetyki z komórkami macierzystymi wykorzystują ekstrakty, które stymulują skórę do regeneracji, przyczyniając się do poprawy jej wyglądu i kondycji. Dostępne są różnorodne produkty, od kremów po sera, które zawierają komórki macierzyste lub ich pochodne.
Zabiegi z wykorzystaniem komórek macierzystych
Zabiegi estetyczne wykorzystujące komórki macierzyste obejmują wstrzykiwanie ich do skóry, aby pobudzić procesy odnowy i regeneracji. Są one stosowane w leczeniu różnych problemów skórnych, od zmarszczek po blizny. Trzeba pamiętać, że skuteczności zabiegów kosmetologicznych wykorzystujących własne komórki macierzyste pacjenta nie można porównywać z aplikacją ogólnodostępnych preparatów kosmetycznych zawierających komórki macierzyste pochodzenia roślinnego. Tym niemniej każdą profesjonalną terapię warto wspierać także w codziennej rutynie pielęgnacyjnej.
Jak przeprowadzane są zabiegi z wykorzystaniem komórek macierzystych? Celem ich pozyskania dokonuje się zaawansowanej technologicznie ekstrakcji komórek z krwi lub tkanki tłuszczowej pacjenta. Przygotowany w ten sposób preparat aplikowany jest przez lekarza metodą intradermoterapii, a więc za pomocą iniekcji w skórę lub tkankę podskórną na wybranym obszarze zabiegowym. Jeżeli konieczne jest działanie w głębszych partiach skóry, lekarz może użyć kaniuli.
Efekty i zalety zabiegów z wykorzystaniem komórek macierzystych
Zabiegi z wykorzystaniem komórek macierzystych są cenione za swoją skuteczność. Pacjenci często doświadczają widocznej poprawy stanu skóry, zwiększenia jej elastyczności i redukcji zmarszczek. Niektórzy zauważają efekt odmłodzenia nawet o kilkanaście lat. Skóra odzyskuje zdrowy blask i witalność, często dochodzi także do redukcji przebarwień i zminimalizowania rozszerzonych porów. Warto pamiętać, że rezultaty zabiegu z wykorzystaniem komórek macierzystych narastają stopniowo i są tym samym bardzo naturalne.
Wśród zalet zastosowania komórek macierzystych w zabiegach kosmetologicznych trzeba wymienić:
- Wysoką efektywność w regeneracji i odmładzaniu skóry,
- Możliwość leczenia ciężkich do usunięcia defektów skórnych, trudno gojących się ran, czy owrzodzeń,
- Pozytywne wyniki w leczeniu łysienia, trądziku, a nawet raka skóry,
- Naturalny sposób na opóźnienie procesów starzenia.
Przyszłość komórek macierzystych w kosmetologii
Przyszłość wykorzystania komórek macierzystych w kosmetologii wydaje się obiecująca. Trwają badania nad nowymi metodami ich zastosowania, które mogą otworzyć drogę do jeszcze bardziej zaawansowanych i skutecznych terapii. Komórki macierzyste reprezentują rewolucyjne podejście w kosmetologii i medycynie estetycznej. Ich unikalne właściwości regeneracyjne i możliwość przekształcania się w różne typy komórek sprawiają, że są one cennym narzędziem w walce z oznakami starzenia i uszkodzeniami tkanek.
Trwają intensywne badania mające na celu rozszerzenie zastosowań komórek macierzystych w kosmetologii, co może przynieść przełomowe zmiany w tej dziedzinie. Przyszłość wykorzystania komórek macierzystych w kosmetologii wydaje się jasna, z potencjałem wprowadzenia bardziej zaawansowanych i skutecznych terapii. Istnieją również pewne ograniczenia i ryzyka, w tym potrzeba dalszych badań, wysokie koszty, oraz potencjalne zagrożenia związane z procedurami.
Nie zmienia to jednak faktu, że komórki macierzyste reprezentują rewolucyjne podejście w kosmetologii i medycynie estetycznej, oferując obiecujące perspektywy w zakresie regeneracji, odmładzania i leczenia skóry.
Źródła:
- https://bioinfo.imdik.pan.pl/
- https://www.eurostemcell.org/pl/
- https://www.skyclinic.pl/
