Przełom w biotechnologii – nauka na tropie wiecznej młodości
Pomysł cofnięcia starzenia się komórek nie jest nowy, ale dopiero w ostatnich latach zyskał solidne podstawy naukowe. Start-up Altos Labs, wspierany astronomiczną kwotą 3 miliardów dolarów, postawił sobie ambitny cel – usunięcie markerów epigenetycznych, które gromadzą się wraz z wiekiem i mogą być odpowiedzialne za proces starzenia.
Podstawą ich badań są odkrycia Shinyi Yamanaki, laureata Nagrody Nobla, który wykazał, że cztery kluczowe białka – tzw. czynniki Yamanaki – mogą przeprogramować komórki do stanu embrionalnego. Odkrycie to otworzyło nową erę badań nad regeneracją tkanek i potencjalnym cofnięciem procesów starzenia.
Zegar epigenetyczny – klucz do młodości czy ślepa uliczka?
Prace nad epigenetyką nabrały rozpędu po odkryciu genetyka Steve’a Horvatha, który stworzył tzw. zegar epigenetyczny – narzędzie pozwalające precyzyjnie określić biologiczny wiek człowieka na podstawie analizy markerów metylacji DNA. Według tej koncepcji, zmiany epigenetyczne nie tylko towarzyszą starzeniu się, ale mogą być jego głównym motorem napędowym.
Jeśli za starzenie się odpowiada właśnie metylacja DNA, to usunięcie niekorzystnych modyfikacji mogłoby przywrócić komórki do młodzieńczego stanu. Brzmi obiecująco, ale w świecie nauki nie ma zgody co do tego, czy epigenetyka rzeczywiście jest kluczowym mechanizmem starzenia się.
- Może Cię również zainteresować: Dieta na długowieczność – klucz do dłuższego życia!
Czy mutacje DNA stoją za starzeniem się?
Alternatywna teoria, zaproponowana przez zespół biologów i epidemiologów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego, sugeruje, że zmiany epigenetyczne to jedynie objaw starzenia, a nie jego przyczyna. Zdaniem naukowców głównym winowajcą są mutacje somatyczne, czyli losowe zmiany w DNA, które pojawiają się w komórkach w wyniku podziałów komórkowych.
Każdy podział komórkowy niesie za sobą ryzyko błędów w kopiowaniu DNA. Z czasem mutacje kumulują się, prowadząc do stopniowego osłabienia funkcji komórek i tkanek. Jeśli to mutacje napędzają starzenie, to strategie oparte na epigenetyce mogą okazać się niewystarczające – cofnięcie zmian metylacyjnych nie odwróci bowiem uszkodzeń DNA.
- Zapoznaj się także: Niebieskie strefy długowieczności – 9 sposobów na dożycie 100 lat!
Naukowcy przeanalizowali dane genetyczne od ponad 9 tysięcy osób i odkryli, że mutacje DNA częściej pojawiają się w regionach genomu o niskim poziomie metylacji. Oznacza to, że mutacje mogą występować niezależnie od procesów epigenetycznych, co podważa koncepcję, że metylacja DNA jest główną przyczyną starzenia.
Jeśli ta hipoteza się potwierdzi, oznaczałoby to, że cofnięcie starzenia się wymagałoby nie tylko „czyszczenia” epigenetycznych markerów wieku, ale również aktywnego naprawiania DNA – co jest znacznie trudniejszym zadaniem.
Trauma i stres a długość życia
Oprócz czynników genetycznych coraz więcej badań wskazuje na wpływ czynników środowiskowych, takich jak stres, na proces starzenia. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej wykazały, że traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie mogą przyspieszać starzenie się organizmu poprzez skracanie telomerów – końcowych fragmentów chromosomów, które chronią DNA przed uszkodzeniami.
Naukowcy przeanalizowali DNA prawie 4600 osób po 50. roku życia i odkryli, że u osób, które doświadczyły licznych stresujących sytuacji w dzieciństwie, telomery skracały się szybciej. Każda trauma przeżyta we wczesnym okresie życia zwiększała ryzyko przyspieszonego starzenia się telomerów o 11%.
Do najczęstszych traum zaliczano:
- Przemoc fizyczną lub psychiczną,
- Nadużywanie alkoholu lub narkotyków przez rodziców,
- Problemy finansowe w rodzinie,
- Konflikty z prawem wśród bliskich.
Odkrycie to pokazuje, że starzenie się organizmu to nie tylko kwestia genetyki – ogromne znaczenie ma także nasze doświadczenie życiowe i środowisko, w jakim dorastamy.
Czy można cofnąć starzenie?
Prace nad terapiami przeciwstarzeniowymi są na bardzo wczesnym etapie, ale pierwsze eksperymenty dają nadzieję na przyszłość. Z jednej strony mamy techniki epigenetycznego „resetowania” komórek, z drugiej – coraz więcej wskazuje na to, że kluczowym problemem są mutacje DNA. Jeśli starzenie rzeczywiście jest wynikiem kumulacji błędów genetycznych, to cofnięcie go może być trudniejsze, niż zakładano.
Wciąż jednak pozostaje otwarte pytanie: czy człowiek jest w stanie nie tylko spowolnić, ale także odwrócić proces starzenia? Altos Labs, Horvath i inni naukowcy próbują znaleźć na nie odpowiedź, a ich odkrycia mogą w przyszłości zmienić oblicze medycyny i długowieczności.
Źródła:
- https://alertmedyczny.pl/czy-mozna-cofnac-starzenie-naukowcy-probuja-przeprogramowac-komorki/
- https://biotechnologia.pl/biotechnologia/proba-przeprogramowania-komorek-do-stanu-embrionalnego-jako-terapia-przeciwstarzeniowa,23565
