Rosnąca liczba stulatków
W 2023 roku w Japonii liczba osób, które przekroczyły 100 lat, wyniosła dokładnie 95 119. To wzrost o 2980 osób w porównaniu do roku poprzedniego. Zaskakujące jest, że liczba ta rośnie systematycznie od 54 lat, a co ważne, większość stulatków to kobiety – aż 83 958 z nich to seniorki, podczas gdy mężczyzn w tej grupie wiekowej jest 11 161.
Najstarszą mieszkanką Japonii jest obecnie 116-letnia Itooka Tomiko z miasta Ashiya w prefekturze Hyogo, a najstarszym mężczyzną 110-letni Mizuno Kiyotaka z miasta Iwata w prefekturze Shizuoka.
Wzrost liczby stulatków jest częścią szerszej tendencji wydłużającej się średniej długości życia w Japonii. W 2023 roku średnia długość życia kobiet wyniosła 87,14 lat, a mężczyzn 81,09 lat. To pierwszy wzrost tego wskaźnika od trzech lat, co może być wynikiem słabnącego wpływu pandemii COVID-19.
Dlaczego w Japonii jest tylu 100-latków?
Japonia od lat pozostaje jednym z krajów o najwyższej długości życia na świecie. Wpływ na to zjawisko ma wiele czynników, zarówno społecznych, kulturowych, jak i związanych ze stylem życia. Przy czym istnieje kilka kluczowych elementów, które mogą tłumaczyć ten fenomen.
1. Ikigai – życie z poczuciem celu
Jednym z fundamentów długowieczności w Japonii jest koncepcja ikigai, która tłumaczona jest jako „powód, dla którego żyję” lub „sens życia”. Ikigai to głęboko zakorzeniona w japońskiej kulturze filozofia, według której każdy człowiek powinien mieć swoje indywidualne poczucie celu. To nie musi być wielka misja, ale może to być codzienna aktywność, która nadaje życiu sens – może to być praca, hobby, opieka nad bliskimi czy codzienne małe cele.
Badania wskazują, że ludzie, którzy mają silne poczucie celu w życiu, są mniej narażeni na depresję i problemy ze zdrowiem psychicznym. Ikigai sprawia, że osoby starsze w Japonii czują się potrzebne, mają motywację do działania i chęć do życia, co przyczynia się do ich ogólnego dobrego stanu zdrowia. W Okinawie, regionie znanym z wysokiej liczby stulatków, mieszkańcy często przypisują swoją długowieczność właśnie ikigai. To poczucie celu sprawia, że nawet w podeszłym wieku Japończycy pozostają aktywni, fizycznie i umysłowo, co zdecydowanie wpływa na wydłużenie ich życia.
2. Hara hachi bu – umiar w jedzeniu
Hara hachi bu to starożytna zasada, która promuje jedzenie do momentu, w którym odczuwa się 80% sytości. Pochodzi ona z Okinawy, gdzie wielu stulatków żyje zgodnie z tą regułą, a jej stosowanie ma kluczowy wpływ na długowieczność. Hara hachi bu pozwala unikać przejadania się, co nie tylko sprzyja utrzymaniu odpowiedniej wagi, ale także zmniejsza ryzyko wielu chorób, takich jak cukrzyca, choroby serca i otyłość.
W praktyce, hara hachi bu oznacza, że Japończycy zjadają mniejsze porcje, jedzą powoli, a także unikają tłustych i wysoko przetworzonych pokarmów. Jest to element tradycyjnej kultury żywieniowej, która zachęca do słuchania sygnałów organizmu i zjadania tylko tyle, ile jest niezbędne do zaspokojenia głodu, co może również zmniejszać stres oksydacyjny i zapobiegać przedwczesnemu starzeniu się organizmu.
3. Shoku-iku – edukacja żywieniowa
Kolejnym istotnym elementem wpływającym na długowieczność w Japonii jest shoku-iku, czyli edukacja żywieniowa, która jest głęboko zakorzeniona w japońskim społeczeństwie. Promowana przez rząd, filozofia shoku-iku polega na nauczaniu zdrowego odżywiania już od najmłodszych lat, zarówno w szkołach, jak i w domach.
Shoku-iku kładzie nacisk na zrównoważoną, naturalną dietę, bogatą w świeże warzywa, ryby, produkty pełnoziarniste oraz fermentowane potrawy, takie jak miso czy natto. Japończycy jedzą mało czerwonego mięsa, cukru i przetworzonej żywności, co znacząco zmniejsza ryzyko chorób serca, nowotworów oraz otyłości. Fermentowane produkty spożywcze, które są stałym elementem japońskiej diety, wspierają zdrową florę bakteryjną jelit, co ma kluczowy wpływ na odporność i zdrowie układu pokarmowego.
4. Silne więzi społeczne
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na długowieczność Japończyków są silne więzi społeczne, które odgrywają kluczową rolę w ich życiu. W Japonii rodzina i społeczność są bardzo ważne, a starsi ludzie są aktywnie zaangażowani w życie lokalnych społeczności. W miastach i wsiach funkcjonują grupy wsparcia, stowarzyszenia seniorów oraz sąsiedzkie sieci pomocy.
Te więzi społeczne mają ogromny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Badania pokazują, że osoby, które mają silne relacje społeczne, żyją dłużej i są mniej narażone na depresję oraz choroby sercowo-naczyniowe. W Japonii, starsze osoby często biorą udział w różnych aktywnościach społecznych, takich jak wolontariat, uprawianie sportu, czy nauka nowych umiejętności, co pomaga im zachować aktywność i sprawność umysłową.
5. Opieka zdrowotna i społeczna
Japonia ma również jeden z najbardziej zaawansowanych systemów opieki zdrowotnej na świecie, który również odgrywa znaczącą rolę w wydłużaniu życia mieszkańców. Opieka zdrowotna i społeczna w Japonii jest powszechnie dostępna i obejmuje szeroki zakres usług, w tym opiekę profilaktyczną, rehabilitacyjną oraz wsparcie medyczne dla osób starszych. Władze kładą duży nacisk na jakość opieki zdrowotnej, zarówno w szpitalach, jak i w domach opieki.
Japoński system opieki zdrowotnej koncentruje się nie tylko na leczeniu chorób, ale także na profilaktyce i edukacji zdrowotnej. Regularne badania kontrolne, łatwy dostęp do lekarzy specjalistów oraz programy promujące zdrowy styl życia mają istotne znaczenie dla utrzymania zdrowia w starszym wieku. Ponadto, wsparcie pielęgniarskie i medyczne dla osób starszych pomaga im w godnym starzeniu się we własnych domach lub społecznościach, co jest priorytetem dla japońskiego rządu.
Historia wzrostu liczby stulatków
Warto również spojrzeć na to, jak zmieniała się liczba stulatków w Japonii na przestrzeni lat. W 1963 roku w całym kraju było zaledwie 153 osoby, które przekroczyły 100 lat. Już w 1981 roku liczba ta wzrosła do tysiąca, a w 1998 roku po raz pierwszy przekroczyła 10 tys.. Ten systematyczny wzrost świadczy o nieustannie poprawiających się warunkach zdrowotnych i społecznych w Japonii.
Obecnie, przy populacji wynoszącej 121,1 milionów osób, Japonia może pochwalić się jednym z najwyższych wskaźników długowieczności na świecie. Rząd Japonii podkreśla, że chce kontynuować swoje wysiłki na rzecz poprawy jakości życia osób starszych, inwestując w rozwój opieki zdrowotnej i społecznej.
Japonia to kraj, który stał się światowym liderem pod względem liczby stulatków. Dzięki unikalnym nawykom żywieniowym, silnym więziom społecznym, zaawansowanemu systemowi opieki zdrowotnej oraz filozofiom takim jak ikigai, hara hachi bu i shoku-iku, mieszkańcy Japonii cieszą się długim i zdrowym życiem. W miarę jak społeczeństwo się starzeje, Japonia nieustannie inwestuje w poprawę jakości życia swoich seniorów, co może stanowić wzór do naśladowania dla innych krajów na całym świecie.
Źródła:
- https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C104489%2Cjaponia-rzad-liczba-100-latkow-rosnie-nieprzerwanie-od-54-lat-jest-ich-juz
- https://medium.com/mind-cafe/why-there-are-so-many-100-year-olds-in-okinawa-japan-7595e2a26418
- https://www.keio.ac.jp/en/keio-times/features/2019/4/
