Wiek metrykalny – czym jest?
Mijają dni, tygodnie i miesiące, a nam przybywa lat. I to właśnie tylko i wyłącznie upływający czas ma wpływ na nasz wiek metrykalny (chronologiczny, kalendarzowy), który liczony jest od dnia urodzin.
Wiek metrykalny oczywiście odgrywa ważną rolę w naszym życiu – determinuje takie wydarzenia jak pójście do szkoły, możliwość zrobienia prawo jazdy, czy kandydowanie na prezydenta 😀. Jego upływ wiąże się też ze starzeniem organizmu, co wpływa na nasze zdolności poznawcze czy kondycję. Jednak na wiek metrykalny nie mamy wpływu i warto go głównie uwzględniać przy doborze diety, suplementów, badań profilaktycznych czy aktywności fizycznej.
Wiek biologiczny – czym jest?
Zdecydowanie więcej uwagi powinniśmy skierować na wiek biologiczny (metaboliczny). To właśnie od niego zależy kondycja i “zużycie” naszego organizmu. Wiek biologiczny nie zawsze jest równy temu metrykalnemu – może być niższy lub wyższy i związany jest z tempem przemiany materii. Im więcej mamy tkanki tłuszczowej, tym jest ono wolniejsze, co w konsekwencji powoduje podniesienie wieku metabolicznego.
Pewnie nie raz spotkałyście się z sytuacją, gdy Wasz rówieśnik gorzej lub lepiej radził sobie z np. wysiłkiem. Ja miałam w życiu wiele sytuacji, w których osoby w tym samym wieku co ja, np. nie były w stanie wspiąć się na drugie piętro, a gdy już dotarły, to były zlane potem. Albo oczywiście odwrotnie, ja z trudem pokonywałam strome wzniesienie, a równolatek już na tym wzniesieniu był. Dlaczego tak się dzieje i co ma wpływ na wiek biologiczny?
Od czego zależy wiek biologiczny? To ważna liczba!
Na wiek metrykalny nie mamy wpływu, natomiast zupełnie inaczej wygląda sprawa z wiekiem biologicznym. To czy jest on wyższy, czy niższy niż nasze lata kalendarzowe, zależy w dużej mierze od nas, ale oczywiście są też czynniki zupełnie niezależne od nas. Zacznijmy, więc od tych aspektów, na które mamy wpływ.
Jak wpływamy na wiek biologiczny?
To czy nasz wiek metaboliczny będzie niższy, czy wyższy ma wpływ nasz styl życia, a przede wszystkim:
- aktywność fizyczna – im mniej ruchu w naszym życiu tym gorzej dla naszego organizmu. Nie tylko chodzi tutaj o odkładanie się tkanki tłuszczowej, ale według badań naukowców z Brigham Young University osoby uprawiające sport mają dłuższe telomery. Z obserwacji wynika, że ludzie bardzo aktywni mają telomery takiej długości jakby byli o 9 lat młodsi;
- dieta – jedzenie byle czego, bez wartości, ze szkodliwymi tłuszczami trans powoduje, że odkłada nam się tkanka tłuszczowa, a organizm nie otrzymuje substancji odżywczych, przez co m.in. gorzej się regeneruje;
- masa ciała – na podwyższenie wieku biologicznego ma wpływ ilość tkanki tłuszczowej, prawidłowe BMI człowieka wynosi 18.5 – 24.99, wszystko, co powyżej szkodzi naszemu zdrowiu;
- stres i problemy ze snem – gdy się nie wysypiamy lub jesteśmy pod wpływem długotrwałego stresu, to w organizmie zwiększa się ilość wolnych rodników (może dojść do stresu oksydacyjnego), a organizm nie może się m.in. zregenerować;
- alkohol i papierosy – do szybszego “zużycia” organizmu dochodzi też przez używki.
Czynniki, na które nie mamy wpływu
Na wiek biologiczny mają też wpływ czynniki zupełnie niezależne od nas i są to:
- genetyka – jeśli jesteśmy z długowiecznej rodziny, to jest szansa, że i my dożyjemy sędziwego wieku, ale oczywiście nawet tutaj musimy pamiętać o czynnikach zależnych od nas;
- zanieczyszczenie środowiska – im bardziej w zanieczyszczonej okolicy mieszkamy, tym gorzej; toksyczne i szkodliwe substancje wyniszczają nasz organizm.
Jak obliczyć wiek biologiczny?
Sposobów na obliczenie wieku biologicznego jest kilka – oczywiście jedne są mniej precyzyjne, inne bardziej. Te najdokładniejsze to oczywiście badania laboratoryjne i polegają na analizie długości telomerów. Niestety są też najkosztowniejsze – ceny zaczynają się od ok. 700 zł do ponad tysiąca złotych.
W sieci dostępny jest też specjalny kalkulator, który bazuje na sztucznej inteligencji – aging.ai. Aby poznać wiek biologiczny, musimy dysponować wynikami badania krwi. Jeśli akurat je posiadacie, to na pewno warto sprawdzić, jak zinterpretuje je AI.
Oczywiście w Internecie znajdziemy też wszelkiego rodzaju wzory do kalkulacji czy też gotowe już testy (sama przed chwilą zrobiłam jeden 😀). Należy pamiętać, że mają one charakter poglądowy i wynik wcale nie musi być zgodny ze stanem faktycznym.
Co jeśli wiek biologiczny jest wyższy niż metrykalny?
Laboratoryjne obliczenie wieku biologicznego jest kosztowną sprawą i pewnie niewiele osób się na nie zdecyduje. Jednak rozwiązanie nawet całkiem prostego testu może rzucić światło na nasz styl życia. Wystarczy, że zaznaczymy takie punkty jak np.: brak ruchu, zła dieta, wysoka masa ciała, regularne sięganie po używki, niedobór snu, wysoki poziom stresu i nasz wiek biologiczny znacząco podskoczy.
O tym, że coś jest nie tak z naszym organizmem, możemy się też przekonać w życiu codziennym, gdy przykładowo dostajemy zadyszki, wchodząc na 3-4 piętro, a nasi rówieśnicy robią to bez problemu. Albo gdy przy wykonywaniu skłonu tułowia nie dosięgamy rękoma podłogi. To znaki, że nasz wiek biologiczny może być wyższy niż metrykalny. I co wtedy…
… ano wtedy trzeba zabrać się za siebie – przenalizować swój dotychczasowy styl życia i wyeliminować, chociaż po części niezdrowe nawyki i wzbogacić codzienność o te zdrowe.
Czy można obniżyć wiek biologiczny?
Nie jest to łatwe zadanie i wymaga czasu, ale jest ono możliwe. Co powinniśmy zrobić? Otóż:
- zwiększmy aktywność fizyczną – WHO rekomenduje tygodniowo co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku, czasami wystarczy zrezygnować z samochodu na rzecz spaceru lub po prostu trochę pochodzić (koniecznie zajrzyjcie do artykułu Marty: Chodzenie dla zdrowia – jak zwiększyć aktywność fizyczną w średnim wieku?);
- wybierajmy zdrową żywność – niech nasza dieta jest bogata w warzywa i owoce, bez wysoko przetworzonego jedzenia. Pamiętajmy tutaj, że za najzdrowszą uważana jest dieta śródziemnomorska;
- utrzymujmy prawidłową i stabilną masę ciała – BMI w normie to 18.5-24.99;
- odstawmy lub zminimalizujmy używki w codziennym życiu;
- zredukujmy stres – jeśli nie możemy wyeliminować czynników stresowych, to starajmy się je niwelować za pomocą ćwiczeń oddechowych czy medytacji (zobacz: Wyższy wiek biologiczny wywołany stresem można cofnąć!);
- zadbajmy o higienę snu – śpijmy 7-9 godzin dziennie i wstawajmy oraz kładźmy się codziennie o tych samych godzinach.
Zdrowe i mądre starzenie tylko z dobrym wiekiem biologicznym
Wiek metrykalny to tylko liczba, ale z wiekiem biologicznym żartów już nie ma. To on wskazuje jak bardzo “zużyliśmy” nasz organizm i w jakim tempie oraz w jaki sposób się starzejemy. Wysoki wiek metaboliczny względem tego kalendarzowego negatywnie wpływa na nasze wnętrze i zewnętrze. Osoby takie nie tylko mają gorszą kondycję, ale ich skóra wygląda gorzej i jest podatniejsza na występowanie zmarszczek.
Wyższy niż wiek metrykalny wiek biologiczny nie idzie w parze ze zdrowym i mądrym starzeniem. Po raz kolejny możecie się przekonać, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa zdrowy styl życia. Jak wpływa on na nasz organizm, czy procesy starzenia. Odpowiednie dbanie o organizm nie tylko zaowocuje zdrowym i lepszym wyglądem, ale również pozwoli nam na dłużej cieszyć się lepszą sprawnością fizyczną, czy umysłową.
A jeśli chcecie wiedzieć więcej, to koniecznie zaglądajcie na Projekt Aging.
Źródła:
- https://kopalniawiedzy.pl/wiek-biologiczny-wiek-metrykalny-choroby-psychiczne,36149
- https://zdrowie.wprost.pl/profilaktyka-i-leczenie/badania/10267185/wiek-metrykalny-a-biologiczny-jak-zatrzymac-mlodosc.html
- https://aptekazawiszy.pl/artykuly/jak-obnizyc-wiek-metaboliczny-i-dluzej-cieszyc-sie-mlodoscia.html
- https://iqmedycyna.pl/medycyna/wiek-metrykalny-a-wiek-biologiczny-2/
