Z tego artykułu dowiesz się:
ToggleCzym jest inflammaging i jak wpływa na proces starzenia się organizmu?
Inflammaging, termin złożony z angielskich słów „inflammation” (zapalenie) i „aging” (starzenie), który wprowadzony został do użytku w 2000 roku przez emerytowanego profesora Claudio Franceschiego. Dosłowne odnosi się do chronicznego, stanu zapalnego o niskim stopniu nasilenia.
Przewlekły stan zapalny jest kluczowym czynnikiem wpływającym na proces starzenia się organizmu. Jego obecność może przyspieszać rozwój wielu chorób związanych z wiekiem oraz wpływać na ogólną kondycję i funkcjonowanie organizmu.
Wpływ na układ immunologiczny
Przewlekły stan zapalny obciąża układ immunologiczny, utrudniając mu efektywną walkę z infekcjami i chorobami. Z wiekiem układ odpornościowy staje się mniej skuteczny, a inflammaging może dodatkowo zwiększać to ryzyko, prowadząc do większej podatności na choroby i wolniejszej reakcji na szczepienia.
Rozwój chorób związanych z wiekiem
Inflammaging jest powiązany z rozwojem wielu chorób związanych z wiekiem, takich jak:
- choroby sercowo-naczyniowe;
- cukrzyca typu 2;
- choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera);
- niektóre rodzaje nowotworów.
Przewlekły stan zapalny przyczynia się bowiem do uszkodzenia tkanek i narządów, co może przyspieszać rozwój tych chorób.
Zmiany w metabolizmie
Przewlekły stan zapalny może wpłynąć też na metabolizm, prowadząc do zmian w sposobie, w jaki organizm przetwarza cukry i tłuszcze. Może to zwiększać ryzyko otyłości, insulinooporności i zaburzeń metabolicznych, które są czynnikami ryzyka dla wielu chorób związanych z wiekiem.
Inflammaging – jego wpływ na skórę
Ten subtelny, lecz ciągły proces zapalny odgrywa również znaczącą rolę w przyspieszeniu starzenia się skóry, co objawia się zmarszczkami, utratą jędrności, a nawet niejednolitym kolorytem skóry. Zrozumienie, czym jest inflammaging jest kluczowe, gdyż różni się on od ostrych stanów zapalnych, które są odpowiedzią na urazy czy infekcje. Inflammaging jest w swoim przebiegu słabszy i mniej dostrzegalny gołym okiem, przez co osoby nim dotknięta nie szukają przyczyn takiego stanu rzeczy i nie podejmuje żadnych działań. Jednak jego konsekwencje dla skóry i ogólnego zdrowia mogą być dalekosiężne.
Inflammaging wynika z wielu czynników biologicznych, które wpływają na proces starzenia się skóry. W miarę upływu lat, system immunologiczny zaczyna funkcjonować mniej efektywnie, co prowadzi do powolnego, ale ciągłego stanu zapalnego. Ten stan może być wywołany przez różne czynniki, takie jak wolne rodniki, uszkodzenia DNA, a także przez krótkotrwałe stany zapalne, które nie zostały zniwelowane.
Kluczowym aspektem jest to, że przewlekły stan zapalny o niskim stopniu nasilenia, ma wpływa na strukturę i funkcję skóry. Uszkadza włókna kolagenu i elastynę, co prowadzi do utraty elastyczności i jędrności skóry. Ponadto, inflammaging przyspiesza proces glikacji, co dodatkowo osłabia jej strukturę i prowadzi do powstawania zmarszczek (znacznie wcześniej mogą pojawić się m.in. zmarszczki mimiczne). Stan zapalny może również zaburzać barierę lipidową skóry, prowadząc do jej suchości, łuszczenia się i uczucia ściągnięcia.
Co ważne, inflammaging może również powodować zaburzenia w produkcji melaniny, co skutkuje pojawieniem się plam pigmentacyjnych i nierównomiernego kolorytu skóry. Przewlekłe stany zapalne mogą także zwiększać wrażliwość skóry, czyniąc ją bardziej podatną na podrażnienia, zaczerwienienia i różnego rodzaju reakcje alergiczne.
- Zobacz koniecznie: Przedwczesne starzenie się skóry – 15 wskazówek jak go uniknąć!
Inflammaging i jego mechanizmy biologiczne
W centrum procesu inflammagingu leży aktywacja szlaków zapalnych na poziomie komórkowym. Komórki skóry, takie jak fibroblasty i keratynocyty, w odpowiedzi na różne bodźce (np. promieniowanie UV, toksyny, stres oksydacyjny) wytwarzają cytokiny prozapalne. Te białka wydzielane przez leukocyty (nazywane też białymi krwinkami), stymulują dalszą odpowiedź zapalną, tworząc błędne koło, które z czasem przyczynia się do degradacji składników skóry.
Dodatkowo, w procesie tym ważną rolę odgrywają czynniki genetyczne oraz wpływ mikrobiomu skóry. Zaburzenia w jego równowadze mogą nasilać stan zapalny, co dodatkowo przyspiesza procesy starzenia.
Inflammaging – przyczyny
Inflammaging jest procesem, który może dotknąć każdego, jednak istnieje szereg czynników ryzyka, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Ich zrozumienie jest kluczowe jeśli chodzi o profilaktykę i skuteczne zarządzanie zmianami związanymi ze starzeniem się skóry.
Inflammaging – przyczyny zewnętrzne
Przyczyny zewnętrzne zwiększające szansę na wystąpienie inflammagingu, to:
- Promieniowanie UV – nadmierne narażenie na słońce, którego rezultatem jest fotostarzenie, jest jednym z najważniejszych czynników zewnętrznych przyspieszających inflammaging. Promieniowanie UV powoduje uszkodzenia DNA komórek skóry, co może przyczyniać się do stanu zapalnego.
- Zanieczyszczenia środowiskowe – smog, dym tytoniowy i inne toksyny środowiskowe, mogą prowadzić do wzrostu stresu oksydacyjnego w skórze, co z kolei sprzyja inflammagingowi.
- Codzienna ekspozycja na różne chemikalia, np. w kosmetykach, środkach czyszczących czy w żywności.
- Styl życia – brak ruchu, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu, chroniczny stres, wszystko to może przyczynić się do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego w organizmie.
- Niewłaściwa dieta – bogata w cukry proste, nasycone tłuszcze i mało składników odżywczych.
Inflammaging – przyczyny wewnętrzne
Natomiast wśród przyczyn wewnętrznych inflammagingu wymienić należy:
- Wiek – system immunologiczny z czasem osłabia się, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego.
- Genetyka – niektóre osoby mają predyspozycje genetyczne, które zwiększają podatność na przewlekłe stany zapalne.
- Zaburzenia metaboliczne – choroby takie jak cukrzyca czy otyłość, mogą sprzyjać stanom zapalnym w organizmie.
- Zmiany hormonalne – zaburzenia hormonalne, szczególnie w okresie menopauzy, mogą wpływać na stan skóry i sprzyjać inflammagingowi.
- Stres oksydacyjny – niekontrolowana produkcja wolnych rodników w organizmie może prowadzić do uszkodzenia komórek i przyczyniać się do stanu zapalnego.
Inflammaging – jak rozpoznać objawy?
Pierwszymi oznakami inflammagingu mogą być częste zaczerwienienia, uczucie pieczenia lub swędzenia skóry, zwłaszcza po ekspozycji na słońce lub kontakt z substancjami drażniącymi. Zmiany te widoczne są również w odczuciu skóry na dotyk, jest ona bowiem szorstka, sucha, zaczynają się też pojawiać się na niej drobne zmarszczki. Bardziej zaawansowane objawy inflammagingu to natomiast:
- zauważalne pogłębienie się zmarszczek;
- utrata jędrności i elastyczności skóry;
- przebarwienia na twarzy.
W celu rozpoznania i oceny stopnia inflammagingu, zalecana jest konsultacja dermatologiczna. Specjalista może przeprowadzić odpowiednie badania, w tym analizę skóry, aby ocenić stopień uszkodzeń.
Jak chronić skórę przed przewlekłym stanem zapalnym?
Przewlekły stan zapalny skóry może prowadzić do wielu problemów, w tym do przedwczesnego starzenia, trądziku, egzemy, a nawet do poważniejszych stanów zdrowotnych. Skuteczna przed nim ochrona jest zatem kluczowa, zwłaszcza po 50-tce, kiedy to naturalne procesy regeneracyjne skóry zwalniają. Oto kilka wskazówek, jak możesz zadbać o swoją skórę, by była zdrowa i promienna.
Zmniejszenie czynników zapalnych w diecie
Dieta ma ogromny wpływ na stan naszej skóry. Produkty bogate w cukry proste, przetworzoną żywność i tłuszcze nasycone mogą przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych w organizmie, co negatywnie odbija się na kondycji skóry.
Postaw zatem na dietę śródziemnomorską, która została pozytywnie powiązana z niższymi poziomami markerów zapalnych. Dieta ta bogata jest w:
- owoce i warzywa (źródło antyoksydantów chroniących skórę przed wolnymi rodnikami i wspierających procesy regeneracyjne);
- produkty zawierające kwasy tłuszczowe omega-3, które działają przeciwzapalnie (doskonałe źródła tych zdrowych tłuszczów stanowią tłuste ryby, orzechy, nasiona chia i siemię lniane);
- produkty pełnoziarniste.
Nawilżanie od wewnątrz i zewnątrz
Nawilżenie skóry to coś więcej niż tylko stosowanie odpowiednich kremów. Równie ważne jest także nawodnienie organizmu od wewnątrz (średnie, dzienne zapotrzebowanie dla kobiety wynosi ok 1,5-2 l wody). Natomiast w przypadku zewnętrznego nawilżanie skóry za pomocą kremów i balsamów, warto jest postawić zwłaszcza na produkty bogate w takie składniki, jak: kwas hialuronowy, ceramidy czy naturalne oleje, które pomogą zabezpieczyć barierę skórną i zapewnić jej elastyczność i gładkość.
Ochrona przed słońcem
Ekspozycja na słońce bez odpowiedniej ochrony jest jedną z głównych przyczyn przewlekłego stanu zapalnego skóry, co może przyspieszać procesy starzenia i zwiększać ryzyko raka skóry. Niezależnie od pogody, stosuj więc kremy z filtrami UV o szerokim spektrum działania.
Odpoczynek i redukcja stresu
Stres i brak odpowiedniego odpoczynku mogą przyczyniać się do stanów zapalnych w organizmie, co negatywnie wpływa na stan skóry. Znalezienie skutecznych sposobów na radzenie sobie ze stresem, takich jak medytacja, joga czy regularna aktywność fizyczna, oraz zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu każdej nocy, to zatem kluczowe elementy ochrony skóry przed przewlekłym stanem zapalnym (sprawdź: jak dbać o zdrowie psychiczne w wieku dojrzałym).
Badania potwierdzają, że styl życia skupiony na zdrowej diecie, regularnym wysiłku fizycznym i zarządzaniu stresem może znacznie zmniejszyć poziomy markerów zapalnych, takich jak C-reaktywny białko (CRP) i interleukiny, co pomaga zwalczać negatywne skutki inflammagingu. Pamiętaj, że Twoja skóra to odzwierciedlenie ogólnego stanu zdrowia, więc dbając o swoje ciało i umysł, dbasz również o swoją skórę.
Źródła:
- https://www.bioderma.pl/chron-mlodosc-z-sensibio
- https://www.klinikazakrzewscy.pl/blog/182,inflammaging-czym-jest-i-dlaczego-mieszkancy-aglomeracji-sa-nie-niego-bardziej-narazeni
- https://idolab.pl/pl/blog/zdrowie/inflammaging-a-starzenie-sie-skory-
Inflammaging wyjaśnia, dlaczego niektóre osoby starzeją się szybciej, a ten artykuł to świetna baza wiedzy o wpływie stanu zapalnego na proces starzenia. Do tego praktyczne porady dotyczace tego jak jak dbać o skórę, by na dłużej zachować skórę w dobrej kondycji 🙂
Droga Kasiu,
cieszę się, że artykuł okazał się dla Ciebie pomocny! Rzeczywiście, zrozumienie mechanizmów inflammagingu jest bardzo ważne dla zachowania młodej i zdrowej skóry. Dbając o nią odpowiednio i minimalizując czynniki prowadzące do stanów zapalnych, możemy znacząco wpłynąć na jej kondycję. Dziękuję za podzielenie się swoimi przemyśleniami!
Z miłością,
Katarzyna Fodrowska